Hội nghị là sự khởi đầu cho các hoạt động của năm Chủ tịch ASEAN của Malaysia với chủ đề “Người dân của chúng ta, Cộng đồng của chúng ta, Tầm nhìn của chúng ta”. Đoàn Việt Nam do Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu tham dự Hội nghị.* “Người dân của chúng ta, Cộng đồng của chúng ta, Tầm nhìn của chúng ta”Hội nghị lần này tập trung thảo luận nhiều nội dung quan trọng bao gồm: trọng tâm và ưu tiên hoạt động của ASEAN trong năm 2015 đẩy mạnh tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, phát triển Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2015, tăng cường quan hệ đối ngoại của ASEAN, vai trò trung tâm của ASEAN và trao đổi về tình hình khu vực và quốc tế.- Về các ưu tiên hoạt động của ASEAN trong năm 2015: các nước nhất trí cần tập trung triển khai 8 ưu tiên lớn bao gồm: hình thành Cộng đồng ASEAN 2015 đúng thời hạn hoàn tất soạn thảo Tầm nhìn ASEAN sau 2015 tăng cường hiệu quả hoạt động của bộ máy tổ chức ASEAN xây dựng Cộng đồng lấy người dân làm trung tâm tăng cường hợp tác giữa các doanh nghiệp vừa và nhỏ mở rộng thương mại và đầu tư nội khối duy trì hòa bình và an ninh khu vực trên cơ sở hài hòa với lợi ích chung của tất cả các nước thành viên và tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình.- Về hình thành cộng đồng ASEAN năm 2015: các Bộ trưởng nhất trí nỗ lực hoàn thành các kế hoạch hành động được đề ra trong 3 bản kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN để tiến tới hình thành Cộng đồng ASEAN vào cuối năm nay.Đến nay, việc thực hiện đã đạt được khoảng 85% khối lượng công việc, trong đó trụ cột Chính trị-An ninh đạt 85%, trụ cột Kinh tế đạt 78% và Văn hóa-Xã hội đạt 97%.
Để Cộng đồng ASEAN được hình thành đúng thời hạn ngày 31-12-2015, các nước nhất trí cần đưa ra những cam kết chính trị mạnh mẽ hơn và đầu tư nguồn lực thích đáng hơn để hoàn thành các phần việc còn lại coi trọng kết hợp hài hòa lợi ích quốc gia với lợi ích chung của ASEAN đề cao “văn hóa thực thi” và tăng cường các cơ chế giám sát thực thi hiệu quả nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy tổ chức ASEAN, kể cả nâng cao năng lực của Ban Thư ký ASEAN.- Về phát triển Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015: các Bộ trưởng cho rằng, việc xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015 là văn kiện có tầm quan trọng đặc biệt, định hướng sự phát triển của ASEAN sau khi hình thành Cộng đồng ASEAN 2015. Theo đó, sẽ củng cố tiến trình hội nhập khu vực trong 4 thập kỷ qua, với trọng tâm là người dân ASEAN sẽ cảm nhận được tác động của tiến trình xây dựng Cộng đồng chung. Để đạt được mục tiêu này, tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 25 tại Nay Pyi Tay, Myanmar, tháng 11-2014, các lãnh đạo ASEAN đã thành lập Nhóm đặc trách cao cấp (HLTF) soạn thảo văn kiện “Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015” cùng các kế hoạch hành động cho từng trụ cột Cộng đồng, nhằm đề ra các định hướng, mục tiêu, cách thức và biện pháp thúc đẩy liên kết ASEAN sâu rộng và toàn diện hơn trong giai đoạn 2016 - 2025. Dự kiến những văn kiện này sẽ được các nhà lãnh đạo ASEAN thông qua tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 27 vào tháng 11-2015.- Về phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình: các Bộ trưởng khẳng định, trước những biến chuyển phức tạp của tình hình khu vực và quốc tế, ASEAN cần phát huy hơn nữa vai trò quan trọng hàng đầu trong việc xử lý kịp thời những thách thức lớn hoặc khủng hoảng nảy sinh ở khu vực cũng như thông qua việc thiết lập các phương thức hoặc cơ chế phản ứng nhanh, nâng cao hiệu quả hoạt động của các diễn đàn/cơ chế do ASEAN giữ vai trò chủ đạo như: ASEAN+1, ASEAN+3, Cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng Mở rộng (ADMM+) và Diễn đàn Biển ASEAN Mở rộng (EAMF). Để bảo đảm phát huy được vai trò trung tâm của ASEAN, các Bộ trưởng nhất trí cần tăng cường liên kết nội khối, đoàn kết và thống nhất ASEAN, tạo cơ sở để nâng cao đồng thuận và tiếng nói chung về các vấn đề khu vực và quốc tế.- Về tình hình khu vực và quốc tế: các Bộ trưởng trao đổi ý kiến và thống nhất lập trường về nhiều vấn đề cùng quan tâm.
Các Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hợp tác tốt hơn nữa giữa các nước ASEAN trong việc điều phối Trung tâm Hỗ trợ nhân đạo (AHA), nhất là trong việc đối phó với các thảm họa thiên nhiên. Điều này sẽ thúc đẩy mạnh hơn những nỗ lực chung và sự phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ chế hiện có của ASEAN. Trong bối cảnh gia tăng những hành động bạo lực và chủ nghĩa cấp tiến trên toàn cầu, các Bộ trưởng đã ra Tuyên bố lên án những hành động bạo lực và tàn bạo của lực lượng "Nhà nước Hồi giáo" (IS) tự xưng, nhất là hành động sát hại một công dân Nhật Bản gần đây. Các bộ trưởng cũng đã nhắc lại cam kết chống chủ nghĩa bạo lực thông qua Phong trào ôn hòa toàn cầu.- Về vấn đề Biển Đông: các Bộ trưởng tái khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, an ninh và ổn định, tăng cường sự tin tưởng lẫn nhau cũng như kiềm chế trong hành động. Hội nghị cũng chia sẻ quan ngại được một số bộ trưởng nêu ra về các hoạt động cải tạo đất, làm đảo nhân tạo trên Biển Đông. Các Bộ trưởng đã chỉ thị cho các quan chức cao cấp tăng cường nỗ lực, nhằm đạt được đầy đủ và hiệu quả việc thực hiện Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và làm việc quyết liệt để sớm hoàn thành Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Kết thúc Hội nghị hẹp Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (ASEAN Retreat), Tổng Thư ký ASEAN Lê Lương Minh khẳng định, hội nghị đã thành công, góp phần xác định tầm nhìn và tương lai của khối khi Malaysia giữ vị trí Chủ tịch trong năm nay.
* Những đóng góp của Việt Nam Tại Hội nghị, đoàn Việt Nam do Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu đã có những đóng góp cụ thể, quan trọng cho các nội dung thảo luận như: bổ sung những ưu tiên hợp tác của ASEAN năm 2015 phương hướng và biện pháp đẩy mạnh tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, kể cả hình thành Cộng đồng ASEAN 2015 và xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015 mở rộng và làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác của ASEAN, tăng cường đoàn kết và thống nhất ASEAN cũng như vai trò trung tâm của Hiệp hội trong cấu trúc khu vực, kể cả các phương thức và cơ chế phản ứng nhanh để ASEAN có thể kịp thời xử lý những thách thức lớn hoặc khủng hoảng nảy sinh.Về vấn đề Biển Đông, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã chia sẻ mối quan ngại về những diễn biến gần đây nhấn mạnh ASEAN cần phát huy vai trò chủ đạo của Hiệp hội trong việc bảo đảm hòa bình và an ninh khu vực, tập trung thúc đẩy triển khai những biện pháp cụ thể theo hướng: cụ thể hóa các biện pháp nhằm triển khai đầy đủ và hiệu quả DOC, đặc biệt là Điều 5 về kiềm chế và không làm phức tạp tình hình đẩy nhanh quá trình đàm phán thực chất để sớm đạt được COC, và tiếp tục tiến hành các biện pháp xây dựng lòng tin nhằm ngăn ngừa và quản lý các sự cố trên biển ảnh hưởng đến hòa bình, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không trên Biển Đông.
Theo TTXVN