Đúng như nhà sáng lập học thuyết chủ nghĩa xã hội khoa học đã viết: “Vũ khí của sự phê phán cố nhiên không thể thay thế được sự phê phán của vũ khí, lực lượng vật chất chỉ có thể bị đánh đổ bằng lực lượng vật chất, nhưng lý luận cũng sẽ trở thành lực lượng vật chất một khi nó thâm nhập vào quần chúng”[1].
Tài liệu “Tuyên truyền đại cương
(Đề cương) ngày Quốc tế đỏ 1/8”
Thấu triệt vị trí, vai trò công tác tư tưởng là hoạt động lãnh đạo quan trọng hàng đầu của Đảng Cộng sản, nên ngay sau khi ra đời 3/2/1930, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã thành lập Ban Cổ động và Tuyên truyền làm nhiệm vụ là cơ quan tham mưu chỉ đạo công tác tư tưởng của Đảng.
Sau khi được thành lập, Ban Cổ động và Tuyên truyền Trung ương cho ấn hành tài liệu: “Tuyên truyền đại cương (Đề cương) ngày quốc tế đỏ 1/8”. Đề cương tuyên truyền về ngày quốc tế đỏ có 4 phần:
Phần A: Ý nghĩa ngày mồng 1 tháng 8.
Phần B: Có 4 nội dung:
1. Các nguy cơ chiến tranh đế quốc.
2. Đế quốc chủ nghĩa đánh nhau.
3. Đế quốc chủ nghĩa đánh liên bang Xô Viết.
4. Đế quốc chủ nghĩa đánh phá phong trào giải phóng ở thuộc địa và bán thuộc địa.
Phần C: Nhiệm vụ của vô sản giai cấp và các dân tộc bị áp bức đối với sự chiến tranh đế quốc. Phần này đề cương nêu rõ: Thời kỳ này có 3 thứ chiến tranh:
1. Các nước đế quốc chiến tranh lẫn nhau.
2. Chiến tranh đế quốc chống liên bang Xô viết.
3. Chiến tranh giải phóng của các dân tộc bị áp bức chống bọn đế quốc.
Phần D: Khẩu hiệu tranh đấu trong ngày 1/8:
1. Phản đối sự chiến tranh đế quốc.
2. Ủng hộ Liên bang Xô viết và phong trào giải phóng ở các thuộc địa.
3. Đổi mới sự chiến tranh đế quốc ra làm sự chiến tranh cách mạng chống đế quốc chủ nghĩa.
4. Đánh đổ đế quốc Pháp, địa chủ và quan lang.
5. Xứ Đông Dương hoàn toàn độc lập.
6. Lập Chánh phủ công nông.
7. Mỗi ngày làm 8 giờ.
8. Tịch ký hết thảy ruộng đất của bọn địa chủ bổn xứ và ngoại quốc đem chia cho dân cày.
9. Tịch ký hết thảy các sản nghiệp lớn của bọn tư bổn ngoại quốc giao lại cho chánh phủ công nông.
10. Phản đối khủng bố trắng, thả hết thảy tù chính trị.
11. Đánh đổ bọn Bùi Quang Chiêu, Nguyễn Phan Long, Đảng lập hiến, Đảng lý nhân, bọn Hội đồng quản hạt là bầy chó săn của chánh phủ đế quốc Pháp.
12. Đảng cộng sản muôn năm.
13. Đảng cộng sản Đông Dương muôn năm.
14. Toàn thế giới cách mạng muôn năm.
Đề cương tuyên truyền này được biên soạn công phu, trình bày mạch lạc, dễ hiểu nên khi được phát hành rộng rãi có tác dụng tuyên truyền, cổ vũ nhân dân Việt Nam hưởng ứng mạnh mẽ cuộc đấu tranh chống đế quốc, bảo vệ Liên bang Xô viết, ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc.
Đề cương tuyên truyền ngày quốc tế đỏ 1/8 là tư liệu lịch sử quý báu, minh chứng cho một hoạt động tư tưởng rất có hiệu quả của Đảng ta, do Ban Cổ động và Tuyên truyền của Trung ương Đảng biên soạn, ấn hành và hướng dẫn thực hiện. Thường vụ Bộ Chính trị khoá VIII đã quyết định lấy ngày 1/8 hàng năm là ngày Truyền thống của ngành công tác tư tưởng.
Thực ra, trong lịch sử Đảng ta, công tác tư tưởng đã xuất hiện trước và đồng thời với sự ra đời của Đảng. Đó là từ năm 1920, sau khi tìm được con đường cứu nước, cứu dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh là người Cộng sản Việt Nam đầu tiên, rồi sau đó cùng các nhà cách mạng tiền bối tiến hành các hoạt động tư tưởng: Ra báo, viết tài liệu lý luận, tổ chức truyền bá trong các tầng lớp nhân dân, tổ chức các lớp huấn luyện cán bộ cốt cán… để chuẩn bị các mặt về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.
Từ khi ra đời đến nay, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng công tác tư tưởng là hoạt động quan trọng hàng đầu của mình.
Thực hiện lời dạy của Bác: “Đối với kháng chiến và kiến quốc, lý luận là quan trọng. Không hiểu lý luận thì như người mù đi đêm, lý luận làm cho quần chúng giác ngộ, bày cho quần chúng tổ chức, động viên quần chúng để đấu tranh cho đúng… Có lý luận soi đường thì quần chúng hành động mới đúng đắn, mới phát triển được tài năng và lực lượng vô cùng tận của mình”[2].
Thành tựu lý luận, bước phát triển vượt bậc trong tư duy của Đảng ta chính là sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin và xác định tư tưởng Hồ Chí Minh cùng với chủ nghĩa Mác - Lênin là nền tảng tư tưởng của Đảng và kim chỉ nam cho cách mạng Việt Nam. Lịch sử 84 năm lãnh đạo cách mạng Việt Nam, do coi trọng nghiên cứu lý luận gắn chặt với tổng kết thực tiễn nên Đảng ta trước mỗi thời kỳ, mỗi giai đoạn mới của cuộc cách mạng, Đảng ta luôn có cương lĩnh và đường lối đúng đắn ở Chính cương vắn tắt do Bác Hồ khởi thảo, Cương lĩnh 1930, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (1991), Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), được cụ thể hoá thành đường lối cách mạng dân tộc, dân chủ, đường lối kháng chiến chống Pháp, đường lối xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ ở miền Nam, đường lối kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đường lối xây dựng chủ nghĩa xã hội trong phạm vi cả nước, đường lối đổi mới toàn diện đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, chủ động hội nhập quốc tế, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc… thực sự là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
84 năm qua, thông qua các hoạt động đầy trách nhiệm của tất cả các binh chủng của công tác tư tưởng: Từ hoạt động nghiên cứu giáo dục lý luận đến tuyên truyền cổ động, từ báo chí xuất bản đến văn hoá, văn nghệ, Đảng ta đã đưa nhân tố tự giác đến quần chúng, thổi bùng lên các phong trào hành động cách mạng sôi nổi, tự giác sáng tạo của quần chúng. Với sự tham gia chủ động, tự giác sáng tạo của triệu triệu quần chúng mà cách mạng Việt Nam trong 84 năm qua đã vượt qua muôn trùng gian khổ, hy sinh, tạo nên những thắng lợi vĩ đại, những kỳ tích có ý nghĩa lịch sử thời đại của dân tộc ta:
- Cách mạng Tháng Tám thành công, lập nên Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hoà.
- Thắng lợi vĩ đại của các cuộc kháng chiến oanh liệt đánh thắng những kẻ thế lực xâm lược hung bạo để giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc.
- Thắng lợi của sự nghiệp đổi mới, cùng những thành tựu to lớn trên tất cả các mặt: Kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội, an ninh, quốc phòng, đối ngoại, tạo nên quốc lực mạnh hơn hẳn trước đây, đưa vị thế và uy tín quốc tế của nước ta lên tầm cao mới, tạo điều kiện, tiền đề đưa nước ta bước vào thời kỳ phát triển mới.
Ngay từ khi mới thành lập, Đảng ta rất coi trọng công tác tư tưởng và chăm lo đào tạo, rèn luyện đội ngũ cán bộ chuyên trách công tác tư tưởng. Theo đồng chí Hoàng Tùng, trong hội nghị hợp nhất 3 tổ chức Cộng sản để thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam do Bác Hồ triệu tập, Hội nghị này, sau khi thông qua Chánh cương vắn tắt, sách lược vắn tắt, điều lệ vắn tắt, bầu ra Ban Chấp hành Trung ương lâm thời, quý III năm 1930, Hội nghị Trung ương lâm thời họp thông qua Cương lĩnh cách mạng tư sản dân quyền, bầu ra Ban Chấp hành Trung ương chính thức do đồng chí Trần Phú đứng đầu. Trung ương quyết định thành lập Ban Tuyên truyền cổ động do Tổng bí thư phụ trách[3].
Lịch sử 84 năm qua đã ghi nhận bước trưởng thành vượt bậc, những cống hiến xuất sắc của các thế hệ cán bộ chuyên trách công tác tư tưởng và kiện toàn hệ thống cơ quan tham mưu về tư tưởng trong cấp uỷ các cấp, các ngành.
Đội ngũ cán bộ chuyên trách công tác tư tưởng, từ cán bộ nghiên cứu và giảng dạy lý luận, đội ngũ cán bộ tuyên truyền, báo cáo viên, đội ngũ phóng viên, biên tập viên báo chí xuất bản, đội ngũ văn nghệ sĩ luôn kiên định vững vàng trước mọi tình huống phức tạp, luôn có mặt ở những mũi nhọn của sự nghiệp cách mạng, chủ động, tận tuỵ, sáng tạo, tiến hành có hiệu quả các hoạt động tư tưởng - văn hoá. 84 năm qua, theo số liệu ban đầu, lịch sử ngành tư tưởng - văn hoá đã tôn vinh hơn 2.000 cán bộ tư tưởng chuyên trách đã anh dũng hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc, vì hạnh phúc của nhân dân.
Càng tự hào về truyền thống vẻ vang của ngành công tác tư tưởng bao nhiêu thì càng thấy hết trách nhiệm rất nặng nề nhưng vô cùng vẻ vang của công tác tư tưởng trong thời kỳ phát triển mới của đất nước. Đại hội XI đã quyết định phương hướng, nhiệm vụ lịch sử của thời kỳ mới là: Tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng để đến năm 2020, nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Đại hội đã cụ thể phương hướng chung thành 5 nhiệm vụ, chủ yếu đến năm 2015 phải thực hiện thắng lợi đó là:
1. Ổn định kinh tế vĩ mô, đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu kinh tế, nâng cao chất lượng, hiệu quả, phát triển bền vững, huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, từng bước xây dựng kết cấu hạ tầng hiện đại, tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Phát triển, nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo, chất lượng nguồn nhân lực, phát triển khoa học và công nghệ, kinh tế tri thức. Tập trung giải quyết vấn đề việc làm và thu nhập cho người lao động, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Tạo bước tiến rõ rệt về thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, đảm bảo an sinh xã hội, giảm tỷ lệ hộ nghèo, cải thiện điều kiện chăm sóc sức khỏe cho nhân dân tiếp tục xây dựng nền văn hóa văn nghệ tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc, đồng thời tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, bảo vệ môi trường, chủ động phòng chống thiên tai.
3. Tăng cường tiềm lực quốc phòng - an ninh, giữ vững ổn định chính trị - xã hội, độc lập chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, mở rộng, nâng cao hiệu quả các hoạt động đối ngoại, tích cực chủ động hội nhập quốc tế.
4. Tiếp tục phát huy dân chủ và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, hoàn thiện nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đổi mới và nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động của Quốc hội, Chính phủ, chính quyền địa phương. Đẩy mạnh cải cách hành chính và cải cách tư pháp. Thực hiện có hiệu quả mọi đấu tranh phòng chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí. Đổi mới nâng cao chất lượng hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể nhân dân.
5. Đẩy mạnh xây dựng chỉnh đốn Đảng về chính trị tư tưởng và tổ chức. Thường xuyên học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức mạnh của Đảng. Xây dựng Đảng thực sự trong sạch và vững mạnh. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ và đảng viên, tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng.
Chúng ta chỉ còn 2 năm để thực hiện thắng lợi phương hướng nhiệm vụ lịch sử của nhiệm kỳ khóa XI. Do đó, hơn lúc nào hết, đội ngũ cán bộ tư tưởng chuyên trách cần nắm vững phương hướng công tác tư tưởng toàn khóa và tập trung thực hiện có chất lượng, hiệu quả những nội dung chủ yếu sau:
Một là, thực hiện nghiêm túc phương châm: Toàn Đảng làm công tác tư tưởng. Công tác tư tưởng là bộ phận quan trọng hàng đầu trong hoạt động lãnh đạo của Đảng. Vì thế, mọi cán bộ, đảng viên, trước hết là bí thư, cấp ủy, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, phải nêu cao trách nhiệm, chủ động làm công tác tư tưởng. Mọi cán bộ, đảng viên không chỉ thường xuyên có trách nhiệm tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đến quần chúng mà vấn đề cực kỳ quan trọng có ý nghĩa quyết định đối với hiệu quả công tác tư tưởng, đó chính là mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt các cấp đều phải rèn luyện, tu dưỡng để thực sự là tấm gương sáng về lối sống, đạo đức sống và năng lực sống.
Hai là, duy trì có nền nếp các chế độ giao ban tư tưởng, nâng cao chất lượng nghiên cứu dư luận xã hội để có thể nắm bắt kịp thời các khuynh hướng, tâm trạng tư tưởng của các giai cấp, tầng lớp, các địa phương, các ngành và của cán bộ, đảng viên. Chỉ trên cơ sở này, các cấp, các ngành mới có những chủ trương, giải pháp đúng để phát huy nhân tố tích cực, ngăn chặn kịp thời các khuynh hướng tiêu cực. Bí thư cấp ủy phải nâng cao khả năng dự báo và năng lực chỉ đạo xử lý các tình huống tư tưởng.
Ba là, đổi mới mạnh mẽ việc học tập, quán triệt các nghị quyết của Đảng theo hướng chuẩn bị tốt tài liệu, bồi dưỡng tốt cho giảng viên, gắn chặt việc học tập quán triệt với sinh hoạt phê bình, tự phê bình và xây dựng chương trình hành động có nội dung, định mức cụ thể, có phân công người phụ trách và thời hạn hoàn thành. Trước mắt, công tác tư tưởng phải hướng vào việc giáo dục, tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện tốt việc thể chế hóa các nghị quyết của Đảng thành luật, nghị định, cơ chế, chính sách.
Bốn là, thực hiện tốt phương châm: Công tác tư tưởng hướng mạnh về cơ sở. Cần làm tốt những nội dung sau: Tăng cường thông tin có định hướng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân ở cơ sở, thực hiện định kỳ cán bộ lãnh đạo các cấp xuống cơ sở trực tiếp lắng nghe ý kiến của quần chúng, đối thoại với quần chúng, trả lời được những vấn đề bức xúc mà quần chúng đặt ra; kiện toàn và duy trì hoạt động có hiệu quả các ban tuyên giáo và các thiết chế tư tưởng – văn hóa ở cơ sở.
Năm là, nâng cao chất lượng phối hợp đồng bộ hoạt động của tất cả các lực lượng, tạo nên sức mạnh tổng hợp của các binh chủng tư tưởng, phục vụ thắng lợi từng nhiệm vụ chính trị. Phương hướng đổi mới này đòi hỏi khi thực hiện bất cứ nhiệm vụ chính trị nào phải phối hợp chương trình hoạt động của tất cả các binh chủng từ nghiên cứu, giảng dạy lý luận chính trị, đến báo cáo viên, tuyên truyền viên, báo chí xuất bản, văn hóa văn nghệ.
Sáu là, kiện toàn bộ máy cơ quan Ban Tuyên giáo của các cấp, các ngành từ Trung ương đến cơ sở. Tiến hành quy hoạch, đào tạo đội ngũ cán bộ tư tưởng – văn hóa từ cán bộ lãnh đạo, quản lý đến chuyên gia từng lĩnh vực, từng binh chủng tư tưởng theo hướng vừa thực hiện quy hoạch đào tạo dài hạn, vừa mở các lớp bồi dưỡng theo chức danh, theo định kỳ thời gian, theo chuyên đề. Phấn đấu từ này đến năm 2015, cơ bản khắc phục được tình trạng thiếu hụt về số lượng và đảm bảo mọi cán bộ chuyên trách công tác tư tưởng đều được qua đào tạo cơ bản hoặc đào tạo bổ sung hoàn thiện.
Toàn bộ các nội dung phương hướng cơ bản nêu trên đều nhằm mục tiêu nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động tư tưởng. Tiêu chuẩn cơ bản để đánh giá chất lượng, hiệu quả của mọi hoạt động tư tưởng – văn hóa là: Được việc, tức là hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ chính trị từng thời kỳ; được người, tức là mọi cán bộ, đảng viên, mọi quần chúng sau mỗi lần thực hiện nhiệm vụ đều trưởng thành cả phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống và năng lực hành động; được tổ chức, tức là sau khi thực hiện thắng lợi từng nhiệm vụ chính trị thì tổ chức lãnh đạo, tổ chức quản lý, tổ chức kinh doanh sản xuất, đơn vị hành chính sự nghiệp, tổ chức quần chúng… đều vững mạnh hơn, trong sạch hơn. Cả ba yêu cầu này không được coi nhẹ mặt nào. Vì cả ba mặt này hợp thành thước đo tổng hợp đánh giá chất lượng hiệu quả của mọi hoạt động tư tưởng – văn hóa.
Nguồn Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam
[1] Mác - Ăngghen toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội, 1995, tập 1, tr.580.
[2] Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 200, tập 7, tr.231.
[3] 70 năm công tác tư tưởng văn hoá của Đảng, truyền thống vẻ vang, trách nhiệm to lớn. Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2000, tr.91.