Vùng nuôi ốc hương trên cát đạt năng suất cao
Theo Chi cục Thủy sản tỉnh, khởi phát từ năm 2000, ốc hương thương phẩm được nuôi tại khu vực ven biển Tân An, Khánh Hội, xã Tri Hải (Ninh Hải) với hình thức nuôi trong ao đất. Trong những năm 2003-2005, mô hình nuôi ốc hương thương phẩm trong ao ở vùng trên cát do Trung tâm Khuyến ngư tỉnh (nay thuộc Trung tâm Khuyến nông tỉnh) tiếp tục xây dựng đã cho kết quả khả quan. Cụ thể là qua thử nghiệm nuôi ốc hương thâm canh trên ao cát trải bạt của một số hộ ở xã Phước Dinh (Thuận Nam), đã cho thấy ốc sinh trưởng và phát triển tốt, năng suất thu hoạch cao. Từ thành công trên, nghề nuôi ốc hương trên cát ngày càng được mở rộng, rộ nhất là trong giai đoạn từ năm 2014 trở lại đây. Đặc biệt do điều kiện tự nhiên phân bổ, nghề nuôi ốc hương trong ao cát trải bạt tập trung chủ yếu ở khu vực nuôi tôm trên cát xã Phước Dinh (Thuận Nam), dọc theo vùng ven biển thuộc các thôn từ Từ Thiện đến Sơn Hải 1.
Thu hoạch ốc hương nuôi trong ao cát trải bạt tại Công ty TNHH MTV Châu Cầu (Sơn Hải 1, Phước Dinh).
Năm nay, tính đến thời điểm cuối tháng 7, diện tích ốc hương thả nuôi trên địa bàn tỉnh có khoảng 41 ha gồm 12 ha ở Ninh Hải và 29 ha tại xã Phước Dinh (Thuận Nam), trong đó có 5,3 ha thả nuôi mới trong tháng 7, hầu hết tập trung tại vùng ven biển xã Phước Dinh. “Nhìn chung hoạt động nuôi ốc hương thương phẩm trong tháng khá thuận lợi, ốc sinh trưởng và phát triển tốt, không thấy xuất hiện các dấu hiệu của bệnh, năng suất thu hoạch cao, nhất là hình thức nuôi ốc hương thâm canh mật độ cao trên cát tại Phước Dinh”-anh Dư Ngọc Tuân, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh cho biết. Tuy nhiên dù sản lượng thu hoạch đến cuối tháng 7 khoảng 710 tấn, đạt 59,2% kế hoạch và 102,9% so với cùng kỳ nhưng không đem lại lợi nhuận cao như năm trước. Nguyên nhân được cho là do ảnh hưởng của đại dịch COVID 19, không xuất khẩu được qua các nước và vùng lãnh thổ nói trên nên hầu hết sản lượng ốc thương phẩm chỉ tiêu thụ nội địa, vì vậy giá bán có xu hướng giảm chỉ còn 180.000-200.000 đồng/kg
Không xuất khẩu được, ốc hương tiêu thụ nội địa
Tại vùng nuôi ốc hương trên cát trọng điểm xã Phước Dinh, theo anh Vũ Bá Đích, Phó Chủ tịch UBND xã, qua thu hoạch 22 ha ốc hương (có 18 ha của năm 2019 chuyển sang) đã cho sản lượng 550 tấn, song do giá tiêu thụ nội địa thấp nên không kích thích người nuôi mở rộng diện tích thả nuôi. Hiện nay Phước Dinh có hơn 20 ha diện tích ao thả nuôi mới ốc hương, tức tăng thêm 11 ha so với 2 tháng trước, nhưng chưa bằng 50% của năm 2019. Đầu tháng 8, chúng tôi đến vùng nuôi trồng thủy sản thôn Sơn Hải 1, đúng vào dịp Công ty TNHH MTV Châu Cầu đang thu hoạch ốc hương nuôi tại 2 ao (1,5 sào/ao) và 25 hồ nổi nuôi trong nhà. Anh Nguyễn Văn Toàn, phụ trách kỹ thuật công ty cho biết: “Ốc hương được nuôi 7-8 tháng mới thu hoạch, tổng sản lượng 2 ao ngoài trời có thể đạt 20 tấn, còn hồ nuôi có năng suất thu hoạch bình quân 100-120 kg mỗi hồ”. Nếu so với tổng số 5 ha ao nuôi ngoài trời, 1 ha trại nuôi trong nhà (gồm 108 hồ nuôi), có thể thấy rõ hoạt động thả nuôi của Công ty TNHH MTV Châu Cầu chỉ mang tính chất cầm chừng. Anh Nguyễn Văn Châu, Giám đốc Công ty chia sẻ: “Cuối tháng 4, sau khi nới lỏng giãn cách xã hội, công ty bắt đầu thả nuôi nhưng vì ốc hương không xuất khẩu được nên công ty không nuôi nhiều, giờ thì việc duy trì sản xuất được hướng vào thị trường tiêu thụ nội địa”.
Đến thôn Từ Thiện tìm hiểu thực trạng nghề nuôi ốc hương trong ao cát trải bạt, chúng tôi ghi nhận tình trạng tương tự. Tại đây vào cuối năm 2012, từ mô hình nuôi thử nghiệm ban đầu của 1 hộ dân, các hộ nuôi trong thôn làm theo, chuyển dần các ao nuôi tôm không hiệu quả sang nuôi đối tượng mới là ốc hương. Điều này phù hợp với xu hướng đa dạng đối tượng nuôi theo khuyến khích của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Đến nay, Từ Thiện luôn chiếm 50% diện tích nuôi ốc hương thâm canh trên ao cát trải bạt của toàn xã Phước Dinh. Cũng như các vùng nuôi khác, ốc hương của Từ Thiện chủ yếu dành cho xuất khẩu, nay vì tác động của COVID-19 nên chỉ tiêu thụ nội địa, giá bán sụt giảm dẫn đến lãi suất thấp. Ông Nguyễn Văn Hùng, nguyên trưởng thôn Từ Thiện, là người am hiểu nghề nuôi ốc hương của địa phương nói: “Gia đình tôi có nuôi 1 ha, hiện ốc hương nơi đây đang thu hoạch rộ nhưng đa số bà con không phấn khởi mấy vì giá bán đang giảm dần”.
Theo Chi cục Thủy sản tỉnh, với hình thức nuôi trên ao lót bạt, ốc hương đã đạt năng suất thu hoạch 25 - 30 tấn/ha, chiếm tỷ lệ 70-80% sản lượng ốc hương toàn tỉnh. Năm nay, khi thị trường xuất khẩu chưa kịp mở lại, tiếp đó là bùng phát làn sóng thứ 2 đại dịch COVID-19, ốc hương chỉ còn dựa vào tiêu thụ nội địa nên giá cả có xu hướng còn giảm nữa. Được mùa nhưng không được giá, nghề nuôi ốc hương nói chung và nuôi ốc hương trong ao cát trải bạt nói riêng đang đứng trước thử thách mới. Để duy trì sản xuất, ngành ốc hương không còn lựa chọn nào khác hơn là tìm cách thích nghi dần với thị trường tiêu thụ nội địa.
Bạch Thương