Mô tả cây
Bách bộ là một thứ cây leo, dài 6-8m, có khi hơn. Thân nhỏ nhẵn. Lá thường mọc đối có cuống, hình trái tim. Trên mặt lá, ngoài gân chính 6-8 gân phụ chạy dọc từ cuống lá đến đầu lá, có những gân ngang nhỏ và rõ. Cụm hoa mọc ở kẽ lá gồm 1-2 hoa, lớn, màu vàng đỏ. Bao hoa gồm bốn phiến, hai phiến ngoài dài 4cm, rộng 5mm, 2 phiến trong rộng hơn. Nhị 4, có tua ngắn. Quả nang có 4 hạt.
Rễ củ gồm 10 đến 20 hoặc 30 củ, có khi tới 100 củ dài 15-20cm, đường kính 15-2cm. Màu trắng vàng, vị ngọt, sau rất đắng.
Công dụng và liều dùng
Chữa giun: Ngày uống 7-10g dưới dạng thuốc sắc. Uống vào sáng sớm lúc đói, uống 5 ngày liền, sau đó tẩy.
Diệt ruồi: Nước sắc bách bộ, cho thêm ít đường vào, ruồi ăn phải chết tới 60%.
Dung dịch 1/20 giết chết bọ gậy 100%.
Cho bột bách bộ rắc vào hố phân, dòi chết 100%.
Diệt ruồi, muỗi, bọ chó, rận, đốt bách bộ hơ lấy khói.
Chữa gium kim: Bách bộ tươi 40g, nước 200ml, sắc sôi nửa giờ, cô còn 30ml. Thụt giữ 20 phút. Điều trị luôn như vậy trong thời gian 10-12 ngày thì khỏi.
Đức Doãn (Theo Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam)