Là kỳ họp cuối năm 2019 - năm thứ tư của nhiệm kỳ, năm khởi đầu của quá trình chuẩn bị tổ chức Đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, chương trình nghị sự của kỳ họp thứ 8 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, góp phần tiếp tục thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, xây dựng đất nước ngày càng đổi mới, phát triển nhanh, vững mạnh về mọi mặt.
Bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật
Công tác lập pháp luôn là một nội dung quan trọng trong hoạt động của Quốc hội. Qua xem xét, thảo luận một cách kỹ lưỡng, Quốc hội đã thông qua 11 Luật, Bộ luật, 17 Nghị quyết với sự đồng thuận cao và cho ý kiến 10 dự án luật khác.
Các luật, nghị quyết được thông qua là những cơ sở pháp lý quan trọng tiếp tục góp phần tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng-an ninh và hội nhập quốc tế; xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa, ổn định; đẩy mạnh cải cách bộ máy nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn; cải cách chế độ công chức, công vụ, nâng cao trách nhiệm, chất lượng, hiệu quả phục vụ nhân dân.
Với 100% đại biểu Quốc hội có mặt tán thành, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết phê chuẩn Hiệp ước bổ sung Hiệp ước hoạch định biên giới quốc gia năm 1985 và Hiệp ước bổ sung năm 2005 giữa Việt Nam và Campuchia cùng Nghị định thư phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền giữa Việt Nam và Campuchia. Việc phê chuẩn hai văn kiện này sẽ là bước đệm quan trọng trong việc xây dựng đường biên giới hòa bình, ổn định, củng cố, tăng cường mối quan hệ đoàn kết truyền thống, hữu nghị, hợp tác, đối tác chiến lược, toàn diện giữa Nhà nước và nhân dân hai nước; đồng thời là cơ sở chính trị, pháp lý để tiếp tục giải quyết những vấn đề còn lại về phân giới cắm mốc trên toàn tuyến biên giới.
Quyết định những vấn đề phát triển kinh tế-xã hội
Cùng với nhiệm vụ lập pháp, Quốc hội cũng dành nhiều thời gian cho hoạt động giám sát tối cao và xem xét, quyết định những vấn đề quan trọng khác.
Tại kỳ họp này, Quốc hội đã xem xét Báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước năm 2019; kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2020. Theo đó, các đại biểu Quốc hội đánh giá, năm 2019 nước ta đã đạt được những chuyển biến tích cực, toàn diện trên nhiều lĩnh vực. Năm 2019 là năm thứ 2 liên tiếp ước đạt và vượt toàn bộ 12/12 chỉ tiêu Quốc hội giao; kinh tế vĩ mô ổn định, tốc độ tăng trưởng GDP ước đạt 6,8%, lạm phát đạt dưới 3%, bội chi ngân sách đạt 3,4%, thất nghiệp dưới 4%.
Quốc hội cũng đã thẳng thắn phân tích, chỉ rõ những khó khăn, thách thức, những bất cập, yếu kém của nền kinh tế và đề xuất nhiều giải pháp thiết thực để thực hiện thành công kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2020.
Trước diễn biến trên thế giới và khu vực có nhiều biến động phức tạp, trong đó có tình hình phức tạp ở Biển Đông, Quốc hội yêu cầu tiếp tục chủ động theo dõi sát tình hình thực tiễn để kịp thời có giải pháp ứng phó phù hợp với những vấn đề phát sinh; kiên trì, kiên quyết bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, lợi ích của quốc gia, dân tộc.
Cũng tại kỳ họp này, lần đầu tiên Quốc hội ban hành Nghị quyết phê duyệt Đề án tổng thể phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Đề án bao gồm hệ thống các giải pháp toàn diện nhằm khắc phục tình trạng phân tán, dàn trải về chính sách, về nguồn lực đầu tư và là căn cứ để xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi cho giai đoạn 2021-2030; tạo đột phá cho chính sách dân tộc nhằm khai thác tiềm năng, lợi thế của các vùng, miền và địa phương; phát huy tinh thần tự lực vươn lên của đồng bào, từng bước thu hẹp khoảng cách phát triển kinh tế-xã hội của các vùng này so với cả nước, góp phần thực hiện thắng lợi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác dân tộc.
Quốc hội đã tiến hành giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng cháy, chữa cháy giai đoạn 2014-2018”. Bên cạnh ghi nhận nhiều kết quả đã đạt được, Quốc hội cũng đã thẳng thắn chỉ ra những mặt còn hạn chế, yếu kém, tồn tại; đồng thời, đề xuất nhiều giải pháp tiếp tục hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách pháp luật nhằm chấn chỉnh các bất cập trong công tác phòng cháy chữa cháy trong thời gian tới, góp phần phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội.
Ngoài ra, nhiều vấn đề khác được cử tri và nhân dân quan tâm cũng đã được các đại biểu dành thời gian thảo luận, đưa ra những kiến nghị, đề xuất xác đáng, góp phần quan trọng hoàn thiện các quyết sách phát triển kinh tế-xã hội.
Tăng cường tính đối thoại, tranh luận trong hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn
Chất vấn là một trong những hoạt động đặc biệt quan trọng của kỳ họp Quốc hội, thu hút sự quan tâm của đông đảo cử tri, nhân dân cả nước. Tại kỳ họp này, Quốc hội đã lựa chọn 4 nhóm vấn đề để đưa ra chất vấn và trả lời chất vấn là: Nội vụ, Công thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Thông tin và Truyền thông. Ngoài các bộ trưởng, trưởng ngành phụ trách 4 nhóm trên, các lãnh đạo các bộ, ngành và Phó thủ tướng phụ trách lĩnh vực cũng cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình để làm sáng tỏ những vấn đề có liên quan.
Tại phiên chất vấn đối với Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường, các đại biểu đã nêu nhiều câu hỏi về chất lượng, hiệu quả thực hiện Chương trình Quốc gia về xây dựng nông thôn mới; công tác tổ chức sản xuất gắn với thị trường tiêu thụ; ứng dụng khoa học công nghệ cao trong nông nghiệp; công tác mở cửa, phát triển thị trường nông sản, thủy sản; công tác phòng, chống và kiểm soát dịch bệnh cho gia súc, gia cầm và chính sách hỗ trợ các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh; hoạt động khai thác, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản; công tác quản lý, hỗ trợ, xử lý tồn tại, vướng mắc trong khai thác, đánh bắt hải sản trên biển... Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường đã thông tin được thực trạng với số liệu minh chứng cụ thể; nêu rõ các tồn tại, hạn chế của ngành trong thời gian qua và có những giải thích, lý giải về các nguyên nhân khách quan, chủ quan; đồng thời đưa ra giải pháp để khắc phục.
Trong lĩnh vực công thương, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đã giải đáp nhiều vấn đề đại biểu quan tâm như: công tác quản lý thị trường, phòng chống gian lận thương mại, bảo vệ người tiêu dùng; hoạt động xúc tiến thương mại, phát triển thị trường ngoài nước và kinh tế số; phát triển cơ khí chế tạo trong nước; công tác quản lý, điều hành điều tiết điện lực; việc thực hiện quy hoạch phát triển điện lực, quy hoạch năng lượng mới và năng lượng tái tạo… Liên quan đến vấn đề điện lực, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã thẳng thắn nhận trách nhiệm về những tồn tại, hạn chế của ngành trong thời gian qua, đối với công tác quy hoạch phát triển điện, trong đó có điện khí và năng lượng tái tạo.
Trong lĩnh vực nội vụ, các đại biểu Quốc hội tập trung chất vấn 3 nhóm vấn đề chính: việc sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, sắp xếp cán bộ, công chức sau khi sáp nhập các đơn vị hành chính cấp huyện và xã; công tác tuyển dụng, bổ nhiệm, luân chuyển, bồi dưỡng, đào tạo, thi nâng ngạch, chế độ chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức; công tác đánh giá, xử lý vi phạm của cán bộ, công chức, viên chức và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Báo cáo trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân cho biết, đến nay việc sắp xếp đã góp phần làm tinh gọn bộ máy và hạn chế sự chồng chéo; bước đầu đã giảm được 4 tổng cục, 11 vụ thuộc bộ, 9 đơn vị sự nghiệp của Trung ương… Việc tinh giản biên chế đã thu được kết quả khả quan trong khối hành chính nhà nước. Chất lượng cán bộ, công chức, viên chức được nâng lên. Tuy nhiên, vẫn còn những hạn chế.
Trong lĩnh vực thông tin và truyền thông nội dung thảo luận tập trung vào công tác quản lý báo chí, quản lý giấy phép trong lĩnh vực báo chí, phát thanh-truyền hình; cấp, thu hồi thẻ nhà báo; công tác quản lý các trang thông tin điện tử, mạng xã hội; quản lý quảng cáo trên báo chí, môi trường mạng; ứng dụng công nghệ thông tin và xây dựng chính phủ điện tử. Đây là lần thứ 2 lĩnh vực thông tin truyền thông được đưa ra chất vấn trong nhiệm kỳ này.
Sau cùng, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc thay mặt Chính phủ báo cáo làm rõ thêm các nhóm vấn đề chất vấn thuộc trách nhiệm chung của Chính phủ và trực tiếp trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội.
Qua các phiên chất vấn cho thấy các nhóm vấn đề được Quốc hội lựa chọn đều là những vấn đề kinh tế-xã hội được cử tri và các đại biểu Quốc hội quan tâm. Đã có gần 250 lượt đại biểu tham gia chất vấn và tranh luận.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp này tiếp tục được cử tri và nhân dân cả nước quan tâm theo dõi, đánh giá cao cả về nhóm vấn đề được lựa chọn, chất lượng chất vấn cũng như các phần trả lời chất vấn. Thủ tướng Chính phủ và các thành viên Chính phủ đã thể hiện thái độ nghiêm túc, không né tránh những vấn đề khó, thẳng thắn nhận trách nhiệm và đưa ra nhiều cam kết để khắc phục các hạn chế, bất cập trong công tác chỉ đạo, điều hành và nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý trong các lĩnh vực phụ trách.
Tại kỳ họp này, Quốc hội đã tiến hành công tác nhân sự theo đề nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ. Việc miễn nhiệm và bầu cử nhân sự mới được tổ chức thực hiện bảo đảm đúng tiêu chuẩn, chất lượng, quy trình, thủ tục theo luật định và đạt được sự đồng thuận cao.
Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, với số lượng lớn các luật, nghị quyết được ban hành và rất nhiều nội dung quan trọng được xem xét tại kỳ họp đã tiếp tục khẳng định tính hiệu quả, nghiêm túc trong hoạt động nghị trường; sự nỗ lực, trách nhiệm của các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan, tổ chức hữu quan trong công tác chuẩn bị; sự đồng tâm, nhất trí, tâm huyết, trí tuệ của các vị đại biểu Quốc hội.
Theo TTXVN