Vai trò tôn giáo, chức sắc vùng đồng bào Chăm trong phối hợp bảo vệ môi trường

Trở về sau Hội nghị toàn quốc Biểu dương và phát huy vai trò các tôn giáo tham gia bảo vệ môi trường (BVMT) và ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH) tổ chức tại Tp. Huế (Thừa Thiên-Huế) vừa qua, Đoàn đại biểu tỉnh ta được tặng 2 bằng khen của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tặng tập thể Hội đồng chức sắc (HĐCS) Chăm Bàlamôn và cá nhân Cả sư Đổng Bạ.

Theo đồng chí Phạm Thị Bích Hà, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, bằng khen là sự biểu dương của trên đối với tôn giáo Bà-la-môn tỉnh nhà vì đã có nhiều thành tích trong công tác BVMT và ứng phó với BĐKH.

Theo Ban Thường trực HĐCS Chăm Bà-la-môn, đồng bào Chăm tỉnh ta có khoảng 82 ngàn người, trong đó có hơn 48 ngàn người theo tôn giáo Bàlamôn đang sinh sống ở 24 thôn, khu phố trên địa bàn các huyện Ninh Phước, Thuận Nam, Thuận Bắc và Tp. Phan Rang-Tháp Chàm; riêng Ninh Phước chiếm khoảng 80%. Trong những năm qua, thực hiện Chương trình phối hợp giữa Uỷ ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường với các tổ chức tôn giáo thực hiện BVMT và ứng phó với BĐKH (giai đoạn 2016-2020); HĐCS đã cam kết các nội dụng hoạt động cụ thể, phù hợp với đặc điểm và địa bàn dân cư; đồng thời thành lập Ban vận động thực hiện BVMT và ứng phó với BĐKH gồm 30 thành viên là các vị trong Ban Thường trực HĐCS Chăm Bàlamôn, Ban Phong tục 3 khu vực và 24 thôn, khu phố đồng bào Chăm Bàlamôn. Ban vận động đã chủ động phối hợp với Ban công tác Mặt trận, Ban Quản lý các thôn, khu phố thực hiện các hoạt động tuyên truyền, vận động bà con trong đồng bào Chăm thực hiện sinh hoạt và sản xuất hằng ngày thân thiện với môi trường.

 Qua tuyên truyền, vận động của HĐCS Chăm Bà-la-môn tỉnh, đồng bào Chăm thôn Như Bình,
Phước Thái (Ninh Phước) trồng nhiều cây xanh làm đẹp cảnh quan và thực hiện BVMT. Ảnh: B.Thương

Theo ông Paseh Lưu Sanh Thanh, Thư ký Ban Thường trực HĐCS Chăm Bàlamôn tỉnh, qua tuyên truyền, vận động đã có 1.480 hộ gia đình đồng bào Chăm theo đạo Bàlamôn, đạt tỷ lệ 93,08%, ký cam kết thực hiện 5 nội dung BVMT với HĐCS, Ban phong tục thôn. Đặc biệt là Cả sư Đổng Bạ, thôn Phước Đồng 2 (Phước Hậu, Ninh Phước), chức sắc Chăm Bàlamôn phụ trách tháp Pôklong Garai, đã tích cực vận động nhân dân thực hiện nếp sống văn minh, tham gia BVMT. Tận dụng uy tín của mình, ông cùng HĐCS, Ban Phong tục phối hợp với cấp uỷ, chính quyền, Mặt trận xã Phước Hậu chọn 4 thôn Chất Thường, Hiếu Lễ, Phước Đồng 1 và 2 xây dựng mô hình điểm về BVMT như: thu gom rác thải, khai thông cống rãnh, đào hầm thoát nước, vận động không nuôi heo thả rông, nhận trồng và chăm sóc cây xanh, không hành nghề phá rừng…

Từ 4 thôn điểm nói trên, đến nay HĐCS Chăm Bàlamôn tỉnh đã nâng tổng số lên 24/24 thôn, khu phố tham gia xây dựng “khu dân cư tự quản BVMT và ứng phó với BĐKH”. Nổi bật trong tuyên truyền, vận động là đã tác động bà con thay đổi dần tập quán nuôi heo không thả rong trong khu dân cư. Những ngày gần đây, có dịp đến thị trấn Phước Dân và các xã Phước Hữu, Phước Hậu, Phước Thái của huyện Ninh Phước, kể cả các xã Phước Ninh (Thuận Nam), Bắc Sơn (Thuận Bắc), chúng tôi đều thấy rõ tình trạng nuôi heo thả rong đã giảm gần hết, có nơi như Phước Thái từng là nơi phổ biến nuôi heo thả rong, giờ chấm dứt hẳn. Theo tổng hợp của Ban vận động thực hiện BVMT và ứng phó với BĐKH trong tôn giáo Bàlamôn, đã có 97% hộ đồng bào Chăm thực hiện đúng cam kết trong chăn nuôi heo. Bên cạnh đó, Ban vận động còn tuyên truyền, vận động 100% các hộ gia đình chuyên sống nghề rừng thực hiện cam kết không chặt phá rừng để làm rẫy, khai thác gỗ trái phép… Nhiều thôn, khu phố Chăm Bàlamôn, bà con còn tham gia nhận trồng và chăm sóc tổng cộng 150 cây xanh ở nơi công cộng và tại nhà.

Trao đổi với chúng tôi, ông Paseh Lưu Sanh Thanh lưu ý thêm: Trước kia do phong tục, ở các làng người Chăm không có bóng cây nào, giờ thì ở đâu cũng trồng. Một thành công nữa của HĐCS Chăm Bàlamôn tỉnh trong tuyên truyền, vận động BVMT là thay đổi cách mai táng, thay vì thiêu thi hài, người chết sẽ được chôn cất 3 năm rồi mới đào lấy cốt thiêu, lấy xương trán nhập cút. Quả thật bộ mặt các làng Chăm bây giờ đã mang màu xanh mới của cây trồng các loại, ở thôn Như Bình (Phước Thái), chúng tôi được ông Paseh Lưu Sanh Thanh đưa đi thăm nhiều ngôi nhà rợp mát bóng cây. Có thể nói hoạt động của các mô hình, khu dân cư tự quản BVMT đã tạo chuyển biến mạnh mẽ về tinh thần và ý thức trách nhiệm của người dân, xóa bỏ những tập tục lạc hậu, mê tín dị đoan, xây dựng môi trường xanh- sạch đẹp, góp phần tích cực trong thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”.

Theo ông Paseh Lưu Sanh Thanh, đạt được những kết quả trên là nhờ sự phối kết hợp chặt chẽ với các ngành, các cấp và sự vào cuộc quyết liệt của HĐCS, chức việc, các ban phong tục khu vực, ban phong tục 24 thôn, khu phố, đặc biệt là sự đồng tình, hưởng ứng của toàn thể bà con đồng bào Chăm Bàlamôn trên địa bàn. Trong những năm tiếp theo, HĐCS Chăm Bàlamôn tỉnh sẽ tiếp tục triển khai các hoạt động cụ thể, đưa nhiệm vụ BVMT và ứng phó với BĐKH vào nội dung sinh hoạt của HĐCS, của dòng tộc, của cộng đồng dân tộc Chăm Bàlamôn nhằm nâng cao ý thức tránh nhiệm của mỗi người dân và toàn xã hội, góp phần xây dựng quê hương Ninh Thuận “Xanh, sạch, đẹp”.