Đến thăm Nghệ nhân ưu tú Phú Văn Lương, chúng tôi như bị hút hồn khi nghe tiếng trống baranưng tài hoa của ông hòa nhịp cùng trống ghi năng của hai học trò là Đạt Quang Phiêu ở thôn Hữu Đức và Đổng Duy Tâm ở thôn Hoài Trung. Anh Đạt Quang Phiêu nói: “Bản thân tôi rất tự hào được làm học trò của Nghệ nhân ưu tú Phú Văn Lương. Ông tận tâm truyền dạy bài bản vỗ trống ghi năng cho học trò. Gần bốn năm theo thầy rèn nghề học vỗ trống, đến nay tôi có thể cùng với các bạn đồng môn đảm nhận vai trò nhạc công thực hiện chương trình văn nghệ phục vụ bà con thôn xóm”. Gần năm mươi tuổi đời, ông đã có hơn 35 năm đam mê gắn bó với hai loại nhạc cụ quan trọng của đồng bào Chăm là trống ghi năng và trống baranưng. Ông nói như rút ruột giãi bày chân tơ kẻ tóc về nét độc đáo của các nhạc cụ truyền thống của dân tộc Chăm. Bộ ba nhạc cụ cần phải có trong các hoạt động lễ hội là baranưng tượng trưng cho đất, ghi năng tượng trưng cho trời, kèn saranai tượng trưng cho con người. Nếu thiếu một trong ba món “thiên- địa- nhân” thì không thành nhạc lễ. Nghề học đánh trống ghi năng và baranưng phải có lòng đam mê và khổ công rèn luyện mới thành.
Sinh ra trong gia đình có truyền thống âm nhạc dân tộc Chăm, từ lúc 13 tuổi, ông được người chú ruột là Nghệ nhân ưu tú Phú Bình Đồn ở làng Vụ Bổn tận tâm truyền dạy trên 70 bài bản trống ghi năng phục vụ hoạt động tín ngưỡng dân gian và 5 bài trống biểu diễn văn nghệ thôn xóm. Ông tiếp tục theo cố Nghệ nhân ưu tú Thiên Sanh Thềm học vỗ trống baranưng và nằm lòng 50 bài hát khoản đãi thần linh. Nghệ nhân ưu tú Phú Văn Lương “truyền lửa” cho 14 thanh niên địa phương đam mê sự hút hồn của tiếng trống ghi năng. Khi tiếng trống cất lên thì không gian náo nức niềm vui, thôn xóm thanh bình và con người đầy ắp lòng yêu thương. Tuỳ theo tài năng mỗi nghệ sĩ biểu diễn biến tấu sao cho có hồn, thu hút lòng người. Tấm lòng người đánh trống có thanh thản rộng mở thì tiếng trống mới trong sáng, rộn ràng. Nếu người đánh mà bụng dạ hẹp hòi thì tiếng trống không thể “sống” được. Bà con thôn xóm thích học đánh trống ghi năng đều được ông tiếp nhận và dốc lòng truyền dạy miễn phí. Những học trò kinh tế gia đình khó khăn đều được ông cưu mang nhường cơm sẻ áo. Học trò ôm trống vỗ theo ký hiệu thanh âm của ông, từ điệu Thôn la vui tươi đến Pằng kì nà mang đậm tính tráng ca. Những học trò sáng dạ thì trong vòng sáu tháng có thể vỗ được những bài bản đơn giản. Sau vài năm thì phục vụ được chương trình văn nghệ thôn xóm. Để đánh được trống ghi năng phục vụ lễ hội lớn thì phải mất cả chục năm luyện nghề. Muốn tiếng trống có hồn vía, có “lời ăn tiếng nói riêng” thì người nghệ sĩ phải đeo đuổi cả đời người. Bà con dân tộc Chăm ở huyện Ninh Phước cúng chà và lớn hoặc có những lễ hội quan trọng làng xóm đều mời Nghệ nhân ưu tú Phú Văn Lương và các học trò của ông đánh trống và hát ngợi ca công lao ông bà tổ tiển đối với con cháu. Nghệ nhân ưu tú Phú Văn Lương tiến hành thành lập Câu lạc bộ Nhạc cụ truyền thống dân tộc Chăm xã Phước Thái truyền dạy bài bản và phương pháp biểu diễn miễn phí cho thanh thiếu niên địa phương.
“Tôi có ba niềm vui lớn trong năm 2019 là được Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý Nghệ nhân ưu tú; tham gia tổ chức thành công chương trình ca múa mừng đón Lễ hội Katê ở thôn Hậu Sanh; tham dự Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số tỉnh Ninh Thuận. Tham dự đại hội giúp tôi có dịp gặp các vị lãnh đạo tỉnh và giao lưu với đại biểu đồng bào các dân tộc trong tỉnh. Tiếp thu tinh thần nội dung đại hội, tôi vận động gia đình, bà con thôn xóm đoàn kết thi đua phát triển sản xuất, tích cực góp phần xây dựng quê hương Ninh Thuận giàu mạnh”, Nghệ nhân ưu tú Phú Văn Lương chia sẻ niềm vui.
Sơn Ngọc