Nâng cao giá trị cây nho Ninh Thuận

Lễ hội Nho và Vang Ninh Thuận năm 2019 sẽ được tổ chức từ ngày 26-4 đến 2-5-2019 nhằm quảng bá hình ảnh quê hương, con người cũng như sản phẩm đặc thù từ trái nho và rượu vang nho của vùng đất đầy nắng và gió.

Ninh Thuận  hấp dẫn du khách với Lễ hội Nho và Vang

Ninh Thuận là tỉnh có khí hậu đặc thù ít mưa, nhiều nắng, nhiều gió, được ví như “vùng sa thảo độc nhất Đông Nam Á”, với gần 2.900 giờ nắng/năm và là địa phương có số giờ nắng trung bình cao nhất cả nước. Vươn mình trong nắng gió trên mảnh đất “xương rồng nở hoa” này là những vườn nho trĩu quả ngọt lành.

Từ lâu, cây nho đã trở thành một trong những cây ăn quả chủ lực, đặc thù, có lợi thế so sánh của tỉnh. Không chỉ góp phần tăng thu nhập, cải thiện đời sống của người dân, đóng góp lớn vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, cây nho còn góp phần quảng bá hình ảnh Ninh Thuận đến với bạn bè, du khách trong và ngoài nước.

Du khách tham quan và mua các sản phẩm được chế biến từ nho
tại Vườn nho Thái An (Ninh Hải). Ảnh : Phan Bình

Để tôn vinh cây nho, tạo dựng cơ hội giao thương và giới thiệu sản phẩm du lịch độc đáo của vùng đất đầy nắng gió, từ năm 2014, Lễ hội Nho và Vang Ninh Thuận được tổ chức hằng năm. Đến với lễ hội, du khách có thể được trải nghiệm vườn nho, hái nho, ăn nho và khám phá quy trình làm ra những thức uống từ nho... hết sức thú vị.

Năm nay, Lễ hội Nho và Vang Ninh Thuận tiếp tục là dịp để tôn vinh những người nông dân có ý chí bền bỉ, tinh thần chịu thương chịu khó đã gắn bó với nghề trồng nho; miệt mài nghiên cứu, lao động để tạo ra những sản phẩm từ nho, đảm bảo chất lượng, mang thương hiệu của quê hương ra thị trường trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, lễ hội cũng là cơ hội để người trồng, chế biến sản phẩm từ nho ở Ninh Thuận gặp gỡ các chuyên gia khoa học, các doanh nghiệp để trao đổi, chia sẻ những kinh nghiệm trong việc trồng, chế biến, cách phân biệt sản phẩm nho, vang Ninh Thuận với các loại sản phẩm nho, vang khác, qua đó từng bước xây dựng thương hiệu nho và vang Ninh Thuận.

Để nho Ninh Thuận phát triển bền vững

Không chỉ được xem là cây trồng “nữ hoàng”, cây nho còn được ví như “đại sứ” thương hiệu khi nói về Ninh Thuận. Đây là loại cây trồng đặc thù của địa phương, có hiệu quả kinh tế cao hơn so với các loại cây trồng khác trên cùng diện tích canh tác, mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho người nông dân.

Theo thống kê, tổng diện tích trồng nho toàn tỉnh hiện có 1.220 ha, chủ yếu là nho đỏ và nho xanh. Cây nho tập trung chính ở Ninh Phước, Ninh Hải, Ninh Sơn, Phan Rang-Tháp Chàm..., với sản lượng ước đạt 31.310 tấn/năm, mang về khoảng 830 tỷ đồng. Như vậy, tuy chỉ chỉ chiếm 3-3,5% tổng diện tích gieo trồng, nhưng giá trị sản xuất hàng năm của cây nho chiếm từ 19-20% giá trị sản xuất của ngành trồng trọt. Ngoài ra, các sản phẩm chế biến sau nho đã mở ra thêm nhiều ngành nghề, dịch vụ, du lịch… tạo cơ hội việc làm, tăng thu nhập cho người dân.

Cơ sở nho Ba Mọi tạo việc làm, tăng thu nhập cho người lao động. Ảnh: Văn Nỷ

Chính vì vậy, từ năm 2012, Ninh Thuận đã xây dựng thành công chỉ dẫn địa lý giúp bảo hộ nguồn gốc xuất xứ cho sản phẩm nho. Trong Đề án “Phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn tỉnh giai đoạn 2011-2020”, cây nho vẫn được tiếp tục xác định là cây trồng chủ lực của tỉnh, với tổng diện  tích trồng lên đến 2.553 ha, sản lượng đạt 70.000 tấn vào năm 2020.

Tuy nhiên, thực tế cũng giống như nhiều nông sản khác của Việt Nam, cây nho Ninh Thuận cũng đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, dẫn đến lợi nhuận từ trái nho mang lại vẫn chưa tương xứng với tiềm năng. Và dù được thị trường biết đến nhiều hơn, nhưng nho Ninh Thuận vẫn đang thiếu sức cạnh tranh so với các sản phẩm cùng loại nhập khẩu cả về chất lượng lẫn hình thức, sản phẩm chế biến từ nho cũng chưa thật sự đa dạng.

Do đó, để thực hiện tốt mục tiêu đề ra, tỉnh đã khảo sát đánh giá các khu vực đất trồng nho phù hợp để mở rộng diện tích nho trong những năm tới. Tỉnh đã quy hoạch được 3 vùng sản xuất nho chất lượng cao, tập trung theo tiêu chuẩn VietGAP, với diện tích 100 ha, có cơ sở sơ chế ban đầu là phường Văn Hải, xã Nhơn Sơn và thị trấn Khánh Hải. Đồng thời, tỉnh tăng cường quản lý chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu chứng nhận, cấp phát tem điện tử thông minh truy xuất nguồn gốc nho Ninh Thuận; vận động, hỗ trợ các cơ sở ứng dụng tiến bộ khoa học-kỹ thật vào sản xuất, áp dụng công nghệ bảo quản sau thu hoạch do Viện Công nghệ sau thu hoạch Hà Nội chuyển giao, đầu tư hệ thống làm rượu vang, si rô nho, dây chuyền sấy và kho lạnh bảo quản để nâng cao chất lượng, giá trị của trái nho Ninh Thuận.

Cùng với đó, công tác đầu tư nghiên cứu phát triển giống nho được tỉnh chú trọng, đẩy mạnh. Nhiều giống nho ăn tươi chất lượng cao, nho dùng để sản xuất rượu vang như NH 01-152, Black Queen, Italy…đã được nghiên cứu lai tạo, phục tráng, đưa vào sản xuất.   

Bên cạnh việc triển khai các giải pháp đồng bộ thúc đẩy ngành trồng nho và chế biến các sản phẩm từ nho theo hướng hiện đại, bền vững, Ninh Thuận đang đẩy mạnh phát triển các tour du lịch đưa khách tham quan và thưởng thức các sản phẩm từ nho ngay tại vườn. Từ đó, quảng bá giới thiệu các sản phẩm từ nho cũng như mở ra hướng “xuất khẩu tại chỗ” các sản phẩm đặc thù của địa phương.