Bức tranh Bán đảo Triều Tiên bắt đầu đổi gam màu tươi sáng từ sau sự “tan băng” trong quan hệ liên Triều nhân Olympic mùa Đông PyeongChang, sự kiện đã mở toang cánh cửa cho cuộc gặp thượng đỉnh liên Triều đầu tiên sau hơn một thập kỷ và tiếp đó là hai cuộc gặp nữa giữa Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, một tần suất gặp gỡ nhộn nhịp chưa từng có giữa lãnh đạo hai nước.
Nhiều khoảnh khắc đã đi vào lịch sử, nhiều sự kiện chưa từng có tiền lệ đã được ghi dấu trong các cuộc gặp này, như là khoảnh khắc ông Kim Jong-un bước qua giới tuyến tại khu phi quân sự chia cắt hai miền lần đầu tiên đặt chân sang lãnh thổ Hàn Quốc, là sự kiện ông Moon Jae-in trở thành Tổng thống Hàn Quốc đầu tiên bước chân vào trụ sở Đảng Lao động Triều Tiên để tham gia đàm phán, là hình ảnh hai nhà lãnh đạo Kim-Moon và các phu nhân cùng nắm chặt tay nhau trên đỉnh ngọn núi thiêng Baekdu, ngọn núi cao nhất Bán đảo Triều Tiên, nơi bắt nguồn những câu chuyện thần thoại của người Triều Tiên và cũng là nơi các lãnh đạo Triều Tiên đã chào đời.
Hai nhà lãnh đạo Hàn Quốc, Triều Tiên gặp nhau tại đường ranh giới quân sự
ở Khu phi quân sự liên Triều.
Cùng với những hoạt động đầy tính biểu tượng, lãnh đạo hai bên đã có các cuộc trao đổi thực chất về các vấn đề then chốt liên quan hòa hợp, hòa giải, phi hạt nhân hóa và thiết lập hòa bình bền vững.
Tuyên bố chung Panmunjom vì Hòa bình, Thịnh vượng và Thống nhất trên Bán đảo Triều Tiên ký này 27-4 và Tuyên bố chung Bình Nhưỡng ngày 20- 9 là những bước ngoặt đã mở ra chương mới cho hợp tác liên Triều về mọi mặt, cả dân sự, quân sự, kinh tế, văn hóa, đặc biệt là cam kết của hai bên hướng tới mục tiêu phi hạt nhân hóa hoàn toàn và tạo dựng hòa bình lâu dài. Hai cuộc đoàn tụ các gia đình ly tán trong cuộc Chiến tranh Triều Tiên (1950-1953), cùng các cam kết cụ thể về ký kết thỏa thuận toàn diện giảm căng thẳng quân sự dọc biên giới 2 nước và thỏa thuận đóng cửa các cơ sở hạt nhân, tên lửa… là những điểm sáng mang lại hy vọng cho bước ngoặt lịch sử trên Bán đảo Triều Tiên.
Những chuyển động tích cực và đầy lạc quan giữa hai miền Triều Tiên đã tạo tiền đề vững chắc cho cuộc gặp thượng đỉnh lịch sử giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, sự kiện ngoại giao “chấn động” thu hút dư luận quốc tế quan tâm hàng đầu trong năm qua. Lần đầu tiên trong lịch sử, nguyên thủ hai nước vốn đối địch trong nhiều năm đã cùng ngồi vào bàn đàm phán, kể cả khi Washington và Bình Nhưỡng vẫn chưa thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức. Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều ngày 12-6 tại Singapore đã đánh dấu sự khởi đầu một tiến trình mới, tái định hình chiến lược an ninh ở khu vực Đông Bắc Á. Quan hệ Mỹ - Triều sau cuộc gặp đã có sự chuyển hướng mạnh mẽ theo hướng hòa dịu, khi các cam kết hướng tới phi hạt nhân hóa hoàn toàn đi kèm với các cam kết đảm bảo an ninh, kinh tế được đưa ra, cùng triển vọng ký kết tuyên bố kết thúc chiến tranh tạo lập hòa bình thực sự trên Bán đảo Triều Tiên.
Nhìn lại những chuyển động liên tiếp kể trên, có thể thấy rõ sự chủ động điều chỉnh sách lược ngoại giao của nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, từ đẩy mạnh gây hấn trong năm 2017 chuyển sang khéo léo thúc đẩy đối thoại trong năm nay. Và rõ ràng, chiến lược “ngoại giao thượng đỉnh” một cách đầy chủ động và khéo léo của ông Kim đã tỏ rõ hiệu quả, giúp đảo ngược xu thế đối đầu và làm thay đổi một cách ngoạn mục tình hình chính trị khu vực.
Tuy nhiên, những điều kiện cần thiết để các bên có thể tiến xa hơn dường như vẫn chưa hội tụ đầy đủ, khi mà những khác biệt liên quan tiến trình phi hạt nhân hóa đang là trở ngại lớn nhất còn lòng tin chưa được tạo dựng đủ mạnh. Cùng khẳng định mục tiêu phi hạt nhân hóa, nhưng hai bên chưa thể thống nhất được thời gian và lộ trình tiến hành.
Phía Triều Tiên mong muốn phi hạt nhân hóa theo từng giai đoạn, và các hỗ trợ về an ninh và kinh tế “có đi có lại” phải được triển khai sau mỗi bước đi cùng với những đảm bảo thực chất hơn từ phía Mỹ. Ngược lại, Washington đòi hỏi phải phi hạt nhân hóa hoàn toàn, có thể kiểm chứng và không thể đảo ngược, với việc làm đầu tiên là Triều Tiên phải bàn giao bản danh sách đầy đủ các cơ sở hạt nhân và cho phép thanh sát viên quốc tế tiếp cận.
Những thách thức thực sự vẫn còn đang ở phía trước, bởi phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên là một quá trình dài hơi và không ít chông gai, khi lợi ích và trách nhiệm đan xét giữa nhiều bên. Từ tuyên bố chung chung phi hạt nhân hóa hoàn toàn để đổi lấy sự đảm bảo về an ninh và bù đắp về kinh tế đi đến những thỏa thuận chi tiết về lộ trình, thời gian, tiến độ, công tác thanh sát, kiểm chứng, rồi việc hỗ trợ phát triển kinh tế ra sao hay biện pháp duy trì lòng tin thế nào... còn cả một chặng đường rất dài.
Theo TTXVN