Nhân kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Nhật Bản (21/9/1973 - 21/9/2018)

Quan hệ Việt Nam - Nhật Bản ngày càng bền chặt

Việt Nam và Nhật Bản là hai dân tộc có nhiều nét tương đồng về lịch sử, văn hóa, truyền thống và giá trị nhân văn. Vượt qua nhiều thăng trầm của lịch sử, hai bên đã nỗ lực cùng nhau đưa quan hệ phát triển mạnh mẽ, thực chất trên mọi lĩnh vực. Ngày nay, Việt Nam-Nhật Bản không chỉ là đối tác chiến lược sâu rộng mà thực sự là những người bạn chân thành, chia ngọt sẻ bùi và thấu hiểu

Quan hệ chính trị giữa hai nước đang ở giai đoạn tốt nhất

Việt Nam và Nhật Bản có mối liên hệ gắn kết lâu đời về lịch sử, văn hóa, thương mại. Từ thế kỷ 15, thương cảng Hội An của Việt Nam đã đón những tàu buôn đầu tiên của Nhật Bản và phố Nhật ở Hội An đã đóng vai trò trung tâm giao thương lớn của Nhật Bản với các nước ở khu vực Đông Nam Á.

Ngay sau khi Hiệp định Paris được ký kết, Việt Nam và Nhật Bản đã thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 21-9-1973, mở ra một chương mới trong lịch sử quan hệ giữa hai dân tộc. 

Từ đó đến nay, mối quan hệ  hữu nghị, hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản không ngừng được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước vun đắp, trở thành tài sản chung quý báu của cả hai dân tộc. Việt Nam và Nhật Bản đã trở thành đối tác ngày càng quan trọng của nhau trên nhiều lĩnh vực. Đặc biệt, từ khi hai nước nâng cấp quan hệ lên “Đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và phồn vinh ở châu Á” vào tháng 3-2014, quan hệ Việt Nam-Nhật Bản đã có bước phát triển mạnh mẽ, toàn diện và thực chất. 

Về chính trị, quan hệ giữa hai nước đang ở giai đoạn tốt nhất trong lịch sử kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao, có sự tin cậy cao. Lãnh đạo cấp cao hai nước duy trì thường xuyên các chuyến thăm và tiếp xúc tại các diễn đàn quốc tế và khu vực. Đặc biệt, năm 2017, lần đầu tiên có năm chuyến thăm cấp cao diễn ra trong vòng một năm, trong đó dấu mốc lịch sử là chuyến thăm Việt Nam của Nhà vua và Hoàng hậu Nhật Bản; Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe hai lần đến Việt Nam; Chủ tịch Hạ viện Nhật Bản thăm Việt Nam sau 15 năm. 

Năm 2017 cũng đánh dấu bước chuyển mới trong quan hệ song phương khi hai nước ra Tuyên bố chung về việc làm sâu sắc hơn quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam-Nhật Bản trong chuyến thăm chính thức Nhật Bản của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vào tháng 6-2017. 

Và gần đây nhất là chuyến thăm cấp Nhà nước lần đầu tiên của Chủ tịch nước Trần Đại Quang tới Nhật Bản tháng 5-2018 đã ghi thêm một dấu mốc và tạo thêm động lực thúc đẩy quan hệ toàn diện giữa hai nước trong tương lai.

Nhật Bản tiếp tục là đối tác kinh tế quan trọng hàng đầu của Việt Nam

Trong lĩnh vực kinh tế, Nhật Bản tiếp tục là đối tác kinh tế quan trọng hàng đầu của Việt Nam và là nước G7 đầu tiên công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam vào tháng 10-2011. 

Đến nay, Nhật Bản đã trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ hai, đối tác thương mại lớn thứ tư và đối tác lớn thứ ba về du lịch của Việt Nam. Năm 2017, tổng kim ngạch thương mại giữa hai nước đạt hơn 33 tỷ USD. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Nhật Bản đạt gần 17 tỷ USD. Tính đến tháng 8-2018, Nhật Bản có 3.865  dự án đầu tư còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư đạt hơn 55 tỷ USD, đứng thứ 2 trong tổng số 129 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. 

Bên cạnh đó, Nhật Bản là quốc gia viện trợ phát triển chính thức (ODA) lớn nhất cho Việt Nam, chiếm khoảng 30% tổng cam kết ODA của cộng đồng quốc tế đối với Việt Nam. Nhiều dự án của Nhật Bản đã hoàn thành và đưa vào khai thác rất hiệu quả, đóng góp lớn vào sự phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam, như: Nhà ga quốc tế sân bay Tân Sơn Nhất, Sân bay Nội Bài, Cầu Nhật Tân, Cầu Cần Thơ, Hầm đường bộ Hải Vân, Cảng Hải phòng, Bệnh viện Bạch Mai và Chợ Rẫy, các tuyến đường sắt đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội, các nhà máy điện ở khắp ba miền...

Hiện Nhật Bản đang tích cực hỗ trợ Việt Nam phát triển công nghiệp trong Chiến lược công nghiệp hóa của Việt Nam và trong khuôn khổ hợp tác Việt Nam - Nhật Bản đến năm 2020, tầm nhìn 2030.

Hợp tác trên các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, văn hóa, giáo dục không ngừng phát triển

Cùng với sự mở rộng quan hệ kinh tế, hợp tác trên các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, văn hóa, giáo dục, đào tạo không ngừng phát triển. Giao lưu nhân dân, hợp tác lao động và du học tăng trưởng vượt bậc, góp phần quan trọng vào thúc đẩy đào tạo nguồn nhân lực, tăng cường giao lưu hiểu biết giữa nhân dân hai nước. Tổng số người Việt Nam sang học tập, làm việc và sinh sống tại Nhật Bản đạt hơn 260.000 người, tăng gần 4 lần trong 5 năm gần đây, trở thành cộng đồng nước ngoài thứ 5 tại Nhật Bản. 

Nhật Bản đã trở thành đối tác hợp tác du lịch thứ 3 của Việt Nam với gần 800.000 khách du dịch Nhật Bản thăm Việt Nam trong năm 2017. Số lượng khách Nhật Bản thăm Việt Nam và khách Việt Nam thăm Nhật Bản trong 1 năm đã vượt mức 1 triệu lượt khách, tăng gấp 1,5 lần so với thời điểm năm 2013. Các lễ hội thường niên như Lễ hội Việt Nam tại Nhật Bản. Lễ hội Nhật Bản tại Việt Nam và Lễ hội Hoa anh đào Nhật Bản tại  Việt Nam... là những sự kiện được đông đảo nhân dân hai nước mong chờ. 

Ngoài ra, hợp tác trên các lĩnh vực như nông nghiệp, công nghệ cao, ứng phó biến đổi khí hậu, môi trường... cũng phát triển mạnh mẽ. Hợp tác giữa các địa phương ngày càng sôi động với 37 cặp địa phương hai nước đã ký kết thỏa thuận hợp tác, là cơ sở thuận lợi để thúc đẩy hơn nữa giao lưu, hợp tác, nhất là trong lĩnh vực thương mại, đầu tư, chuyển giao công nghệ giữa hai nước.

Theo Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh, quan hệ hợp tác Việt Nam-Nhật Bản là một trong những quan hệ đối ngoại thành công nhất của Việt Nam trong thời gian qua. Và chặng đường 45 năm qua của quan hệ Việt Nam-Nhật Bản sẽ được nối tiếp bởi sự gắn bó ngày càng bền chặt giữa hai dân tộc và sẽ tiếp tục đơm hoa kết trái.