Tốc độ gió đo được bình quân trong năm tại các vùng này khoảng 7,1m/s, ở độ cao 65m mật độ gió từ 400 – 500 W/m2 trở lên, cao nhất trong khu vực phía Nam. Ngoài ra, tỉnh ta còn được biết đến là một trong những địa phương có lượng bức xạ mặt trời rất lớn, với trên 230 kcal/cm2. Số giờ nắng trung bình cả năm khoảng từ 2.600 – 2.800 giờ và phân phối tương đối đều quanh năm. Để khai thác có hiệu quả nguồn tài nguyên này, trong định hướng phát triển kinh tế hiện nay, tỉnh ta đang ưu tiên phát triển nhóm ngành năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời) lên hàng đầu, với tham vọng đến năm 2020 cụm ngành này đóng góp khoảng 11% GRDP của tỉnh, giải quyết từ 5 – 8% nhu cầu năng lượng quốc gia.
Đồng chí Phạm Văn Hậu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết: Với quyết tâm hướng đến xây dựng Ninh Thuận trở thành trung tâm năng lượng sạch của cả nước, tỉnh đã lập quy hoạch phát triển điện gió tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2011 – 2020, tầm nhìn đến năm 2030 đã được Bộ Công Thương phê duyệt. Theo quy hoạch này, trên địa bàn tỉnh có 5 khu vực được quy hoạch phát triển điện gió với tổng công suất khoảng 1.429 MW, tổng diện tích khoảng 21.432 ha; đến nay, có 15 dự án được bổ sung vào quy hoạch điện lực. Đối với lĩnh vực điện mặt trời, tỉnh cũng đã lập xong quy hoạch đang trình Bộ Công Thương thẩm định, phê duyệt. Theo đó, trên địa bàn tỉnh có 79 địa điểm phát triển điện mặt trời với quy mô công suất khoảng 10.476 MWp (tương đương 8.381 MW). Dựa trên quy hoạch này, tỉnh phấn đấu đến năm 2020 phát triển khoảng 40 dự án với quy mô công suất khoảng 2.065 MW.
Để chủ động trong định hướng thu hút đầu tư, đưa công nghiệp năng lượng tái tạo trở thành hướng đột phá trong phát triển kinh tế, thời gian qua UBND tỉnh đã có nhiều chủ trương, chính sách để thu hút các doanh nghiệp trong, ngoài nước đầu tư vào lĩnh vực này. Bằng tinh thần quyết tâm cao, đến nay ở lĩnh vực điện gió có 12 dự án đã được cấp giấy chứng nhận đầu tư và chủ trương đầu tư với tổng công suất khoảng 748,75 MW, tổng vốn đăng ký khoảng 27.5577 tỷ đồng. Riêng điện mặt trời, tỉnh đã chấp thuận chủ trương nghiên cứu, khảo sát lập hồ sơ bổ sung quy hoạch cho 48 dự án, tổng quy mô công suất trên 2.748 MW, trong đó có 24 dự án đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý bổ sung vào quy hoạch phát triển điện lực, tổng quy mô công suất khoảng trên 1.528 MW.
Thực tế cho thấy, chủ trương phát triển năng lượng tái tạo đã được tỉnh ta quan tâm từ nhiều năm trước. Tuy nhiên, mãi đến năm 2016 khi một loạt các dự án như: Nhà máy điện gió Trung Nam, Nhà máy điện gió Mũi Dinh và Nhà máy điện gió Đầm Nại chính thức khởi công xây dựng, chủ trương đó mới thành hiện thực, đánh dấu sự khởi đầu về phát triển năng lượng tái tạo. Sau một thời gian triển khai, đến nay Nhà máy điện gió Đầm Nại do liên doanh Công ty Cổ phần TSV và Công ty The Blue Circle làm chủ đầu tư đã hoàn thành giai đoạn 1 với tổng công suất 7,8MW và đã hòa vào lưới điện quốc gia từ tháng 10-2017. Trong tháng 1 - 2018, dự án tiếp tục khởi công giai đoạn 2 có tổng công suất 30MW (2,625MW/tua-bin), tổng mức đầu tư 60 triệu USD, khi đi vào hoạt động sẽ cung cấp khoảng 110 triệu kWh điện cho lưới điện quốc gia.
Theo đánh giá của các ngành chức năng, từ khi khởi công xây dựng các dự án nói trên, tiếng lành đồn xa đã có khá nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước đến tham quan, tìm hiểu và đề nghị chính quyền địa phương cho phép đầu tư vào nhiều lĩnh vực có tiềm năng, thế mạnh của tỉnh, riêng lĩnh vực điện mặt trời có gần 100 nhà đầu tư quan tấm muốn đầu tư vào tỉnh. Qua rà soát có 18 dự án điện mặt trời đủ điều kiện để khởi công trong năm 2018, đến nay có 2 dự án là Nhà máy điện mặt trời Dự án BIM 1 của Tập đoàn BIM Group cùng đối tác AC Energy- Công ty thành viên mảng Năng lượng thuộc Tập đoàn Ayala (Philippines) và Dự án Trang trại điện mặt trời hồ Bàu Ngứ của Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng và Phát triển Trường Thành làm chủ đầu tư đã khởi công. Cả 2 dự án nói trên dự kiến trong quý IV-2018 sẽ hoàn thành, trong đó: Nhà máy điện mặt trời Dự án BIM 1 có tổng mức đầu tư khoảng 800 tỷ đồng, được lắp đặt hơn 90.000 tấm pin năng lượng mặt trời, khi đi vào hoạt động sẽ cung cấp sản lượng điện hằng năm khoảng 48 triệu kWh; Dự án Trang trại điện mặt trời hồ Bàu Ngứ có công suất 50MW, tổng vốn đầu tư 1.150 tỷ đồng, khi đi vào hoạt động sẽ đóng góp khoảng 98 triệu kWh điện cho lưới điện quốc gia. Điều đó cho thấy, tiềm năng, lợi thế về năng lượng tái tạo trên địa bàn tỉnh ta đang dần được khai thác.
Để các dự án đảm bảo tính khả thi, hiện nay trong khâu xét duyệt ở mỗi dự án tỉnh có sự chọn lọc về chất lượng, ưu tiên phát triển những dự án có kỹ thuật công nghệ cao, phù hợp với lợi thế của địa phương để gắn hiệu quả kinh tế với thực thực hiện tốt công tác quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường. Mặt khác, tỉnh còn tập trung chỉ đạo các sở, ngành, địa phương tăng cường theo dõi, giám sát tình hình triển khai các dự án; thực hiện tốt cơ chế phối hợp, tổ chức làm việc để kiểm tra, nhắc nhở kịp thời những doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm gây ô nhiễm môi trường. Đối với những trường hợp chây ỳ, cố tình vị phạm, UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành liên quan tổ chức kiểm tra xác định hành vi vi phạm, đồng thời củng cố hồ sơ pháp lý để đề nghị chấm dứt hoạt động dự án và thu hồi giấy chứng nhận đăng ký đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư, tránh tình trạng gây bức xúc trong nhân dân.
Dưới góc nhìn của nhà đầu tư, ông Đỗ Văn Điện, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần TSV cho rằng: Với chính sách và tiến độ thu hút đầu tư như hiện nay của tỉnh chúng tôi tin rằng tương lai không xa Ninh Thuận sẽ trở thành “vương quốc” năng lượng sạch với hàng trăm tua – bin phát điện từ sức gió và điện mặt trời sẽ mọc lên. Các nhà máy này khi đi vào hoạt động không chỉ sản xuất ra năng lượng sạch để cung cấp, bổ sung vào lưới điện quốc gia, mà còn giúp tỉnh tăng nguồn thu ngân sách, mở rộng phát triển du lịch, thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương ngày một phát triển.
Theo ước tính, trong thời gian từ 10 đến 20 năm tới, Việt Nam vẫn trong tình trạng thiếu điện. Vì vậy, việc phát triển các dự án năng lượng tái tạo càng trở nên quan trọng, cấp thiết hơn bao giờ hết và việc Ninh Thuận đang có nhiều dự án đã tổ chức khởi công là dấu ấn quan trọng, cho thấy tiềm năng điện gió, điện mặt trời của Việt Nam nói chung và tỉnh Ninh Thuận nói riêng đang được các nhà đầu tư quan tâm khai thác hiệu quả. Đây vừa là trách nhiệm của Ninh Thuận, vừa là cơ hội lớn của cộng đồng doanh nghiệp trong việc góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia trong những năm tới.
Văn Thanh