Xã Xuân Hải là vùng trồng nho xanh lớn nhất của tỉnh, đến nay diện tích cây nho xanh đã tăng lên 120ha, với 354 hộ trồng nho, tập trung ở thôn Thành Sơn, An Hoà…. Vụ chính đông-xuân năm nay, toàn xã có khoảng 95ha nho xanh đang vào mùa thu hoạch. Ông Nguyễn Đình Thi, Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Hải, cho biết: Qua nghiên cứu của các chuyên gia ngành nông nghiệp, với điều kiện khí hậu nắng nóng quanh năm, chất đất cát pha đất đỏ bazan rất thích hợp để cây nho xanh phát triển. Hiện tại giống nho xanh NH 01- 48 đang được nông dân trồng nhiều và cho năng suất rất cao, trên 20 tấn/ha. Nho xanh trồng ở Xuân Hải có hương vị ngọt dịu, chuyển màu xanh sang ửng vàng khi nho chín, ăn rất ngon miệng nên từ lâu đã trở thành sản phẩm đặc thù của địa phương.
Nông dân xã Xuân Hải thu hoạch nho vụ đông-xuân.
Cũng có thể nói, giống nho xanh NH 01- 48 được ghép cành trên giống nho dại nên có khả năng chống chịu sâu bệnh, khả năng ra hoa, đậu quả cao nên được nông dân trồng nhiều. Hiện nay, xã Xuân Hải có 7 tổ sản xuất nho xanh theo tiêu chuẩn VietGAP để cung cấp sản phẩm chất lượng tốt nhất cho thị trường. Năm nay, thời tiết tương đối thuận lợi, nho xanh phát triển tốt, đạt năng suất cao, được giá nên người trồng nho rất phấn khởi. Hiện tại, giá nho xanh loại 1 được thương lái thu mua tại vườn với giá dao động từ 60-65 ngàn đồng/kg, nho xanh loại 2 có giá từ 45-50 ngàn đồng/kg, với giá cao như hiện nay, người trồng nho xanh ở Xuân Hải rất phấn khởi.
Về thôn Thành Sơn, một trong những nơi có diện tích nho xanh lớn nhất xã, chúng tôi ghi nhận không khí rộn ràng thu hoạch nho của các chủ vườn nơi đây. Những ngày này, anh Nguyễn Văn Quy đang tất bật thu hoạch nho xanh. Vụ này, nhà anh có gần 3 sào nho xanh, khoảng 3 năm tuổi đang vào vụ thu hoạch. Trao đổi với chúng tôi, anh Quy vui vẻ: Bước vào vụ nho chính đông-xuân năm nay, nhờ thời tiết mát mẻ, cộng với việc chăm sóc theo tiêu chuẩn VietGAP nên sản lượng nho xanh đạt khoảng 2 tấn/sào. Những năm gần đây, nhờ địa phương liên kết thu mua với các thương lái từ Hà Nội nên giá nho xanh được giá, khoảng 65 ngàn đồng/kg, trừ các khoản chi phí đầu tư, gia đình lãi gần 300 triệu đồng. Cạnh đó không xa, anh Bùi Văn Nam, một trong những thành viên tham gia Tổ sản xuất nho xanh VietGAP của thôn cũng có chung niềm vui. Gặp chúng tôi, anh Nam chia sẻ: Gia đình bắt đầu trồng 1,4 sào nho xanh NH01-48 vào năm 2012. Vụ nho đông-xuân năm nay, nhờ cắt cành đúng thời điểm nên cây nho phát triển tốt, cho năng suất cao. Thương lái hỏi mua, gia đình đã bán mão vườn nho với giá 125 triệu đồng, trừ chi phí sản xuất, còn lãi trên 110 triệu đồng.
Trồng nho xanh cho năng suất cao, thêm vào đó giá bán ổn định nên đã “kích thích” nông dân địa phương mở rộng diện tích cây nho xanh. Theo lộ trình, mỗi năm xã Xuân Hải sẽ mở rộng khoảng 10-15ha nho xanh/năm. Tuy nhiên, có thể thấy một thực tế đang diễn ra tại vùng trồng nho xanh Xuân Hải, đó là diện tích nho xanh ngày càng tăng nhưng chưa có sự liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm và giá cho loại cây trồng này. Vì vậy, giá nho xanh chưa thật ổn định nên vẫn là nỗi lo của nông dân ở đây. Một số ít nông dân cũng tự tìm mối liên kết sản xuất để bán nho với giá cao hơn, so với các thương lái mua mão tại vườn.
Nhiều nông dân trồng nho tại xã Xuân Hải chia sẻ, vụ đông-xuân là vụ nho chính có năng suất cao và giá bán mão cho các thương lái cũng cao hơn. Thế nhưng vào vụ hè-thu, nông dân gặp khó trong thương thảo giá nho với các thương lái. Bởi giữa người trồng nho và người mua không có hợp đồng ràng buộc dễ bị thương lái ép giá...
Vùng trồng nho xanh Xuân Hải đang thay đổi diện mạo mới cho nông thôn, mở ra triển vọng mới cho nông dân trong việc phát triển cây trồng đặc thù của tỉnh. Thiết nghĩ, ngoài việc nông dân đang nỗ lực phát triển diện tích cây nho xanh, thì nông dân cũng đang kỳ vọng vào ngành Nông nghiệp có hướng tìm đầu ra cho cây nho xanh phát triển bền vững và có chính sách phù hợp để cây nho xanh Xuân Hải vươn xa ra thị trường, khẳng định thương hiệu nho Ninh Thuận.
Phan Hiếu