Phát triển kinh tế biển theo hướng bền vững trước thách thức của biến đổi khí hậu trên địa bàn tỉnh

(NTO) Ninh Thuận là tỉnh ven biển, có vị trí địa lý thuận lợi và nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển kinh tế biển. Trong giai đoạn 2015-2020, kinh tế biển có vai trò quan trọng, mang tính quyết định trước mắt và lâu dài đến sự phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh.

Trong nhiệm kỳ qua (2011-2015), thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng và Chính phủ, Tỉnh ủy, UBND tỉnh, các cấp, các ngành đã tập trung mọi nguồn lực đầu tư, xây dựng nhiều dự án, công trình nhằm khai thác các tiềm năng, lợi thế về tài nguyên biển và vùng ven biển; củng cố quốc phòng-an ninh, bảo vệ chủ quyền và lợi ích quốc gia trên biển.

Tuyến đường ven biển (đoạn Bình Tiên-Vĩnh Hy).

Theo đó, việc quản lý tổng hợp tài nguyên và môi trường để phát triển kinh tế biển theo hướng bền vững trước thách thức của biến đổi khí hậu đã đạt được một số kết quả, nổi bật là: Phối hợp triển khai thực hiện Chiến lược khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên và bảo vệ môi trường biển của tỉnh đến năm 2020; quy hoạch liên quan đến sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường biển; điều tra cơ bản tài nguyên và bảo vệ môi trường biển; thực hiện công tác phòng ngừa, ngăn chặn, kiểm soát ô nhiễm và ứng phó, khắc phục sự cố môi trường, thiên tai trên biển; hợp tác trong nước và nước ngoài về quản lý tổng hợp tài nguyên và bảo vệ môi trường biển và vùng ven biển, thực hiện các giải pháp công trình, phi công trình để khắc phục tình trạng hạn hán, phòng chống bão, lũ và ngăn ngừa xâm nhập mặn... Huy động được nhiều nguồn lực để đầu tư kết cấu hạ tầng ven biển, một số dự án, công trình mang tính chiến lược đã được triển khai nhằm khai thác các tiềm năng của biển và vùng ven biển. Nhờ đó góp phần thúc đẩy tốc độ tăng trưởng kinh tế biển bình quân đạt 14%/năm, chiếm tỷ trọng 24,2% GDP toàn tỉnh.

Ngư dân thôn Khánh Hội (Ninh Hải) đóng mới tàu thuyền công suất lớn vươn khơi đánh bắt xa bờ.

Tuy nhiên, công tác quản lý tổng hợp tài nguyên và môi trường để phát triển kinh tế biển theo hướng bền vững trước thách thức của biến đổi khí hậu còn có những khó khăn và hạn chế như: Diễn biến của biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, thiên tai, hạn hán thường xuyên xảy ra, cường độ ngày càng ác liệt hơn làm ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình phát triển kinh tế nói chung và kinh tế biển nói riêng tại địa phương. Hiện nay, chưa triển khai thực hiện phân vùng sử dụng tài nguyên và môi trường vùng bờ, vùng biển để làm cơ sở cho định hướng phát triển kinh tế biển; một số quy hoạch phát triển và khai thác tài nguyên ven biển chưa hợp lý và thiếu đồng bộ. Việc xây dựng chính sách cụ thể khuyến khích thu hút các nhà đầu tư vào các lĩnh vực kinh tế biển còn hạn chế. Ý thức và trách nhiệm về sử dụng bền vững tài nguyên và bảo vệ môi trường biển trước thách thức của biến đổi khí hậu chưa cao. Sự phối hợp giữa các cấp, các ngành, địa phương trong quản lý tổng hợp tài nguyên và môi trường biển chưa chặt chẽ, thống nhất và thường xuyên. Bên cạnh đó, hệ thống các cơ chế, chính sách liên quan đến lĩnh vực tài nguyên và môi trường biển còn thiếu và chưa đồng bộ. Bộ máy tổ chức và trang thiết bị kỹ thuật phục vụ công tác quản lý tài nguyên và môi trường biển tuy đã được tăng cường nhưng còn thiếu về số lượng và hạn chế về năng lực. Đội ngũ cán bộ quản lý, khoa học phục vụ ngành kinh tế biển còn hạn chế. Công tác kiểm tra, giám sát chưa được thực hiện thường xuyên, liên tục.

Để tiếp tục đẩy mạnh quản lý tổng hợp tài nguyên và môi trường để phát triển kinh tế biển theo hướng bền vững trước thách thức của biến đổi khí hậu theo phương hướng, nhiệm vụ đề ra trong nhiệm kỳ 2015–2020, ngành Tài nguyên và Môi trường tập trung thực hiện quyết liệt 3 nhóm giải pháp sau:

Điểm du lịch Bãi Kinh (Ninh Hải) thu hút đông du khách. Ảnh: Văn Miên

Một là, giải pháp về xây dựng, rà soát, bổ sung quy hoạch, chiến lược:

- Đẩy mạnh thực hiện Chiến lược khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên và bảo vệ môi trường biển đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 tại tỉnh Ninh Thuận, nhất là coi trọng việc nâng cao vị trí địa kinh tế của tỉnh để nâng cao giá trị sử dụng đất ven biển.

- Tham mưu xây dựng và thực hiện Quy hoạch phân vùng, sử dụng tài nguyên và môi trường biển của tỉnh làm cơ sở cho việc tổ chức khai thác, sử dụng hiệu quả, hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường biển, phục vụ phát triển kinh tế biển.

- Phối hợp rà soát, bổ sung, điều chỉnh quy hoạch các ngành thủy sản, công nghiệp, thương mại-dịch vụ, xây dựng, giao thông phù hợp với định hướng phát triển kinh tế biển của tỉnh; đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ để sử dụng quỹ đất vùng ven biển thực sự hiệu quả, bền vững trong dài hạn.

- Đẩy nhanh việc triển khai kế hoạch thực hiện Quy hoạch phát triển dải ven biển tỉnh Ninh Thuận đã được UBND tỉnh phê duyệt.

- Phối hợp với các ngành chức năng để tập trung quy hoạch xây dựng Tp. Phan Rang–Tháp Chàm trở thành một trong những thành phố trung tâm ven biển của khu vực Nam Trung Bộ.

Xác định mục tiêu đến năm 2020 và những năm tiếp theo, phát triển có bước đột phá về kinh tế biển ở những lĩnh vực chính: Khai thác và chế biến hải sản; hình thành các trung tâm hậu cần nghề cá, trung tâm giống hải sản; du lịch biển; xây dựng các khu kinh tế, các khu công nghiệp tập trung ven biển gắn với phát triển các khu đô thị ven biển. Phấn đấu đến năm 2020, Ninh Thuận trở thành một trong những tỉnh có kinh tế biển phát triển mạnh; tốc độ tăng trưởng kinh tế biển 13-15%, tỷ trọng kinh tế biển chiếm 52-54% GDP của tỉnh.

Cán bộ Sở Tài nguyên và Môi trường sử dụng máy quang phổ
phân tích thành phần kim loại trong đất, nước, không khí,... Ảnh: V.M

Hai là, giải pháp về huy động nguồn lực đầu tư kết cấu hạ tầng:

- Phối hợp các ngành chức năng đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh để thu hút tối đa nguồn vốn từ các thành phần kinh tế; triển khai các dự án tỉnh có lợi thế so sánh như: Xây dựng các khu đô thị ven biển; khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư vốn phát triển kinh tế hộ gia đình ven biển, các cơ sở chế biến thủy sản, làng nghề ven biển.

- Tham mưu UBND tỉnh tăng cường huy động nguồn vốn, ưu tiên đầu tư các dự án quy mô lớn của các ngành kinh tế biển mũi nhọn như: cảng biển, du lịch sinh thái, du lịch biển, thủy sản, năng lượng sạch…

- Phối hợp tốt với các ngành để phát huy hiệu quả tuyến đường ven biển Bình Tiên-Cà Ná tạo điều kiện phát triển kinh tế biển gắn với phòng, chống thiên tai; nâng cấp, mở rộng các cảng cá Cà Ná, Ninh Chử, Đông Hải và các bến cá Mỹ Tân, Sơn Hải gắn với đảm bảo an toàn hàng hải, neo đậu tránh trú bão.

- Phối hợp hiệu quả với các ngành trong việc nâng cấp và hoàn chỉnh mạng lưới giao thông, viễn thông gắn kết giữa các khu du lịch, trung tâm sản xuất, khu vực nuôi trồng, chế biến thủy sản, sản xuất muối ven biển, bảo đảm lưu thông vận chuyển du khách và hàng hóa.

- Đẩy mạnh xúc tiến xây dựng các khu đô thị ven biển Ninh Chử, Đông Hải, Sơn Hải, Cà Ná và đầu tư xây dựng hệ thống cấp nước ngọt khu vực ven biển Cà Ná, Phước Dinh, An Hải, Thành Hải, Vĩnh Hy và các xã khu vực Đầm Nại tạo điều kiện đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, du lịch ở các xã ven biển, từng bước xây dựng nông thôn ven biển văn minh, bảo tồn bản sắc văn hóa tốt đẹp và có hạ tầng kinh tế-xã hội-môi trường đạt chuẩn quy định.

- Tiếp tục xây dựng và thường xuyên kiểm tra, duy tu, bảo dưỡng và sửa chữa, nâng cấp bảo đảm an toàn các hệ thống đê, kè ven biển; đập ngăn mặn, giữ ngọt, chống biến đổi hậu.

Ba là, giải pháp về tổ chức, phối hợp thực hiện:

- Phối hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về vị trí, vai trò của kinh tế biển, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, khai thác và sử dụng bền vững tài nguyên và bảo vệ môi trường biển; thực hiện hiệu quả Đề án “Chung tay xây dựng Ninh Thuận xanh, sạch, đẹp”.

- Tăng cường, chủ động phối hợp để quản lý hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường sinh thái; khai thác và sử dụng hợp lý nguồn lợi tài nguyên biển và vùng ven biển; thường xuyên kiểm tra, giám sát và xử lý kịp thời, nghiêm minh các hành vi khai thác và sử dụng tài nguyên trái phép, gây ô nhiễm môi trường, nhất là các dự án khai thác khoáng sản.

- Phối hợp hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong công tác phòng chống, giảm nhẹ thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, đưa nhiệm vụ chống biến đổi khí hậu vào các chương trình phát triển kinh tế biển, quy hoạch bố trí dân cư vùng ven biển.

- Chú trọng xây dựng cơ chế chính sách trong quản lý tổng hợp tài nguyên và môi trường trong chiến lược phát triển kinh tế biển; đẩy mạnh công tác điều tra, nghiên cứu khoa học-kỹ thuật biển, phát triển công nghệ sản xuất thân thiện với môi trường biển, năng lượng sạch.

- Đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực, kiện toàn bộ máy tổ chức và nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường.

- Phối hợp kiểm soát hiệu quả các nguồn ô nhiễm từ đất liền, từ các hoạt động trên biển, nghiêm túc trong việc đánh giá tác động môi trường, tài nguyên trước khi quyết định phát triển lĩnh vực kinh tế-xã hội tại các vùng ven biển.

- Chú trọng sơ kết, tổng kết, nhân rộng điển hình, mô hình quản lý tốt về tài nguyên và môi trường, phát triển kinh tế biển.