Cơ hội hạ nhiệt căng thẳng Nga - Mỹ

Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Mỹ Donald Trump đã có cuộc hội đàm song phương nhân dịp tham dự lễ kỷ niệm 100 năm kết thúc Chiến tranh Thế giới thứ nhất (1918-2018) tại thủ đô Paris của Pháp. Với kết quả được đánh giá là tốt đẹp, cũng như việc giữ nguyên kế hoạch tổ chức cuộc gặp thượng đỉnh Nga-Mỹ bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 tới đây tại Argentina, cơ hội hạ nhiệt trong quan hệ Nga-Mỹ đã được mở ra.

Những tín hiệu tích cực

Cuộc gặp lần này được dư luận rất quan tâm, bởi lẽ đây là cuộc gặp song phương lần đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo Nga-Mỹ kể từ cuộc gặp hồi tháng 7 năm nay tại Helsinki, Phần Lan.

Thứ nữa, dư luận cũng không biết được liệu hai nhà lãnh đạo Nga và Mỹ có gặp nhau bên lề sự kiện tại Paris hay không bởi trước đó, hai bên đã nhất trí sơ bộ về kế hoạch tiến hành cuộc gặp, song đã hủy kế hoạch này sau khi xem xét "những cân nhắc của Pháp".

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Chính phủ Pháp đã đề nghị Tổng thống Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump từ bỏ kế hoạch tiến hành cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo này tại Paris. Nga cũng đã tham vấn với Mỹ về vấn đề này. Trong khi đó, ngay chính Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng bày tỏ không chắc chắn về cuộc gặp này, khi cho biết cuộc gặp thượng đỉnh Nga - Mỹ có thể sẽ không diễn ra như những gì được giới chức hai nước thông báo trước đó. Những cuối cùng thì cuộc gặp cũng đã diễn ra.

Tuy chi tiết cuộc trao đổi không được công bố, nhưng theo Văn phòng Tổng thống Pháp, hai nhà lãnh đạo Nga và Mỹ đã thảo luận về nhiều vấn đề trong thời gian dùng bữa trưa nhân sự kiện kỷ niệm 100 năm kết thúc Chiến tranh Thế giới thứ nhất. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cùng Thủ tướng Đức Angela Merkel cũng có mặt khi đó và đã tham gia một số vấn đề trao đổi. Các nội dung được đề cập bao gồm tình hình Trung Đông, đặc biệt là tình hình Ukraine, cuộc nội chiến tại Syria, Iran và Saudi Arabia, cũng như các diễn biến tại Triều Tiên. Mặc dù vậy, hai nhà lãnh đạo Nga và Mỹ đã không đề cập đến việc Mỹ rút khỏi Hiệp ước các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF).

Dù cuộc gặp rất ngắn với rất ít nội dung, nhưng đây lại được coi là một tín hiệu rất tích cực cho quan hệ Nga-Mỹ, khi Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết ông đã có một cuộc trao đổi chóng vánh nhưng “tốt đẹp” với người đồng cấp Mỹ Donald Trump.

Trước đó, Tổng thống Mỹ cũng đã đưa ra một tín hiệu tích cực khác, khi tuyên bố không thay đổi kế hoạch về cuộc gặp thượng đỉnh với nhà lãnh đạo Nga bên lề Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) ở Argentina từ ngày 30-11 đến 1-12 tới.

Cơ hội để hạ nhiệt căng thẳng

Cuộc gặp lần này diễn ra trong bối cảnh, mối quan hệ song phương giữa Mỹ và Nga nhiều năm qua luôn bị phủ bóng đen bởi những bất đồng liên quan tới: cuộc chiến ở Syria, xung đột tại miền Đông Ukraine và việc bán đảo Crimea sáp nhập trở lại Nga, cũng như những cáo buộc Nga can thiệp cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016 và vụ cựu điệp viên người Nga Sergei Skripal bị đầu độc tại Anh. Quan hệ Nga và Mỹ tiếp tục có thêm mâu thuẫn sau khi Tổng thống Trump mới đây đe dọa rút khỏi Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung (INF). Cùng với đó là việc Mỹ gia tăng các biện pháp trừng phạt nhằm vào Moskva và Nga đã cảnh báo bất kỳ sự áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt nào là "không thể chấp nhận được" và sẽ là "tuyên bố chiến tranh kinh tế".

Chính bản thân Tổng thống Nga Putin trong cuộc gặp Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton hồi tháng 10 vừa qua nhân chuyến thăm Moskva của ông Bolton cũng cho rằng mối quan hệ giữa Nga và Mỹ hiện "không ở trong tình trạng tốt nhất".

Nhưng cho dù còn rất nhiều căng thẳng, cả Nga và Mỹ dường như đều mong muốn khôi phục mối quan hệ toàn diện.

Với các diễn biến tích cực của cuộc gặp lần này, hiện dư luận đang kỳ vọng vào cuộc gặp thượng đỉnh Nga - Mỹ dự kiến sẽ diễn ra bên lề Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) ở Argentina tới đây.

Theo các nhà phân tích, dù được đánh giá là khó tạo ra bước đột phá, nhưng cuộc gặp tới đây cũng sẽ mang một ý nghĩa biểu tượng về nỗ lực hướng tới cải thiện quan hệ giữa hai quốc gia đối đầu này.

Sự kiện này cũng thể hiện quan điểm của Tổng thống Trump rằng Washington và Moskva có thể chung tay giải quyết những vấn đề chính trị giữa hai nước cũng như ở khu vực Trung Đông và châu Âu. Thậm chí, không loại trừ khả năng hai bên sẽ đạt được những thỏa thuận để mở ra hướng giải quyết những vấn đề quốc tế nóng cần sự phối hợp của hai cường quốc có ảnh hưởng hàng đầu thế giới này, như thỏa thuận về giảm căng thẳng tại Syria mà hai nhà lãnh đạo đã nhất trí trong cuộc gặp chớp nhoáng vài phút ở Việt Nam tháng 11-2017 nhân dịp tham dự Hội nghị Cấp cao Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á -Thái Bình Dương lần thứ 25 (APEC 25).

Bởi vậy, cuộc gặp này, nếu diễn ra theo đúng kế hoạch sẽ là cơ hội thuận lợi cho quan hệ hai nước cũng như cho hòa bình và ổn định trên thế giới.